Działalność gospodarcza a emerytura – wszystko, co warto wiedzieć o emeryturze przedsiębiorcy

Jaką emeryturę może uzyskać przedsiębiorca?

ZUS wyliczył, że 48-letni mężczyzna, prowadzący działalność gospodarczą przez 35 lat, który opłacał składki do ZUS bez korzystania z ulg, otrzymać może w 2039 roku zaledwie minimalne świadczenie. Prognozy wskazują, że wyniesie ona 3456 zł brutto. Możesz jednak zadbać o to, aby po zakończeniu działalności i przejściu na emeryturę mieć więcej środków do życia – zwłaszcza jeśli przychody z działalności są na tyle duże, aby móc z nich odkładać na emeryturę.

Działalność gospodarcza a emerytura – składki ZUS od przedsiębiorcy

Żeby otrzymać emeryturę, musisz spełnić dwa warunki:

• mieć odpowiedni wiek emerytalny – dla kobiet to 60 lat, a dla mężczyzn – 65 lat;
• odkładać na koncie ZUS składki emerytalne.

Kiedy po uzyskaniu wymaganego wieku emerytalnego uznasz, że pora na odpoczynek, powinieneś złożyć do ZUS-u wniosek EMP i dołączyć do niego formularz ERP-6 z informacjami na temat okresów składkowych i nieskładkowych.

ZUS rozpatrzy wniosek i wyliczy emeryturę, której wysokość będzie zależna od:

• kwoty zwaloryzowanych składek emerytalnych na koncie w ZUS,
• kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego, jeśli jesteś osobą opłacającą składki przed 1 stycznia 1999 roku,
• kwoty środków zgromadzonych na subkoncie,
• średniej dalszego trwania życia – ustala się ją na podstawie tablic publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny.

Zgromadzone, odprowadzane w kolejnych latach Twojej działalności, składki emerytalne i kapitał początkowy z uwzględnieniem waloryzacji są ze sobą sumowane. Następnie dzieli się je przez średnią dalszego trwania życia. ZUS poda Ci kwotę wypracowanej emerytury z działalności, ale możesz też ją obliczyć na własną rękę – wykorzystaj do tego kalkulatory emerytalne.

Uwaga!

Na wysokość przyszłej emerytury przedsiębiorcy wpływ ma suma uzbieranych składek oraz moment przejścia na świadczenie. Każdy dodatkowy rok pracy może zwiększyć kwotę nawet o 10%. Emeryt prowadzący działalność gospodarczą choćby przez 2-3 lata po ukończeniu wieku emerytalnego ponosi niższe koszty, ponieważ odprowadza składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Opłacanie tej składki nie będzie konieczne, jeśli:

• miesięczne przychody z prowadzonej działalności gospodarczej nie przekraczają 50% kwoty najniższej emerytury lub przedsiębiorca opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej,
• miesięczna emerytura nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Przy prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej jej wysokość zależy od wybranej formy opodatkowania dochodów czy przychodów.

Nie musisz bazować jedynie na ubezpieczeniu emerytalnym w ZUS, ale odkładać także na własną rękę środki finansowe w ramach dobrowolnego III filaru systemu emerytalnego w Polsce.

IKE i IKZE – dodatkowa emerytura z III filaru także dla emeryta prowadzącego własną działalność

Polski przedsiębiorca musi odprowadzać składki emerytalno-rentowe do ZUS. Składki te trafiają także do OFE, jeśli tak zdecydowałeś. Możesz, ale nie musisz, odkładać dodatkowo pieniądze na emeryturę w ramach m.in. Indywidualnych Kont Emerytalnych oraz Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego. IKE czy IKZE umożliwią Ci gromadzenie środków, które uzupełnią przyszłą emeryturę wypłacaną z ZUS, dzięki czemu Twoja jesień życia z pewnością będzie prezentowała się w lepszych kolorach.

Ponadto powinieneś wiedzieć, że w III filarze systemu emerytalnego w Polsce funkcjonują jeszcze Pracownicze Programy Emerytalne, w skrócie PPE. Pracowniczy Program Emerytalny opracowano z myślą o wyższej emeryturze. Do programu przystąpić może każdy zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym i niepełnym wymiarze godzin. Pracownik musi spełniać także określone w umowie zakładowej kryterium stażu pracy. Pracodawca nie ma możliwości odkładania pieniędzy w PPE, ale to on decyduje, czy utworzy dla pracowników PPE.

Czy warto oszczędzać na emeryturę przedsiębiorcy w IKE czy IKZE?

Głównym powodem rozpoczęcia oszczędzania w ramach indywidualnych kont emerytalnych powinno być finansowe zabezpieczenie przyszłości. Pamiętaj, że środki gromadzone w IKE i IKZE są Twoją własnością i podlegają dziedziczeniu.

Możesz mieć tylko jedno indywidualne IKE i jedno IKZE. Oszczędzasz pieniądze w ramach regularnych wpłat. Zachętą do skorzystania z oferty IKE jest możliwość uzyskania wypłaty środków wraz z wypracowanymi zyskami bez podatku Belki, czyli od zysków kapitałowych. Musisz przy tym dokonać wypłaty środków z IKE po ukończeniu 60. roku życia lub 55. roku życia, jeśli wcześniej nabyłeś uprawnienia emerytalne (masz prawo do wcześniejszej emerytury). Ponadto musisz spełnić jeden z dodatkowych warunków:

• dokonywać wpłat na IKE przez co najmniej 5 dowolnych lat kalendarzowych,
• dokonać wpłaty ponad połowy całkowitej wartości środków na koncie emerytalnym nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o wypłatę.

Przy braku spełnienia takich wymagań i wypłacie środków przed osiągnięciem wieku emerytalnego (w całości lub częściowo) musisz liczyć się z obowiązkiem zapłacenia podatku od wypłaty w wysokości 19%.

Limit wpłat na IKE wynosi maksymalnie trzykrotność prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej. W 2024 roku to kwota 23 472 zł.

IKZE z kolei jest Indywidualnym Kontem Zabezpieczenia Emerytalnego, w przypadku którego w każdym roku oszczędzania korzystasz z ulgi podatkowej. Ulga na IKZE jest odpisywana w deklaracji rocznej PIT w kwocie dokonanych w danym roku wpłat. Nie mogą one przekroczyć limitu wskazanego w ustawie z 2004 roku o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.

Do 2021 roku wszyscy oszczędzający w ramach IKZE mogli wpłacić na to konto środki według jednolitego limitu. Następnie wyodrębniono przedsiębiorców, których wpłaty na takie konto emerytalne mogą być wyższe. Limity wpłat na IKZE wynoszą:

• Do 1,2-krotności prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej – dla wszystkich oszczędzających.
• Do 1,8-krotności prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej – dla samozatrudnionych.

Wpłaty na IKZE nie mogą przekroczyć w 2024 roku:

• kwoty 9 388,80 zł – w przypadku wszystkich oszczędzających na IKZE,
• kwoty 14 083,20 zł – w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Jako przedsiębiorca korzystać więc możesz z wyższego limitu wpłat na IKZE.

Wypłata środków z IKZE również nie musi być obciążona podatkiem Belki, po spełnieniu warunku dokonania wypłaty części lub całości kwoty zgromadzonej na koncie po ukończeniu 65. roku życia i dokonywaniu wpłat na konto co najmniej w 5 latach kalendarzowych. Wówczas wypłata obciążona jest jedynie zryczałtowanym podatkiem według stawki 10%.

Jak inwestowane są środki w ramach IKE i IKZE?

Masz dowolność w wyborze instytucji zarządzającej Twoim kontem IKE i IKZE. Może nią być m.in. firma ubezpieczeniowa. Ofertę kont emerytalnych znajdziesz w UNIQA TFI. Jeśli będziesz zdecydowany na takie IKE czy IKZE, powinieneś zawrzeć umowę stanowiącą jednocześnie zlecenie do otwarcia subrejestru IKE lub IKZE w wybranym subfunduszu bądź subrejestrów IKE / IKZE w przypadku wyboru tzw. Portfela Modelowego.

Jeżeli wybierzesz inwestowanie w IKE lub IKZE w ramach Portfela Indywidualnego, powinieneś wskazać jeden subfundusz, w którym:

• zostanie ulokowana pierwsza wpłata na IKE lub IKZE w UNIQA TFI, a także wysokość wpłaty,
• zostaną ulokowane środki pochodzące z wypłaty transferowej, jeśli oświadczysz, że dokonasz wypłaty tego rodzaju z innej instytucji finansowej na IKE lub IKZE w UNIQA TFI.

Portfel Indywidualny to określona przez Ciebie alokacja wpłat do wybranych subfunduszy. To Ty decydujesz, w które fundusze chcesz inwestować. Kierujesz się przy tym własnymi celami, potrzebami oraz odpowiednią dla siebie strategią inwestycyjną.

Nieco inaczej funkcjonuje Portfel Modelowy. To procentowa alokacja wpłat pomiędzy określone subfundusze w ramach IKE lub IKZE w UNIQA TFI. W ramach portfela środki będą inwestowane na przygotowanym portfelu subfunduszy oraz według ustalonej proporcji, uzależnionej od wieku. Skład portfela będzie dostosowywał się do Twojego wieku, co oznacza, że co 5 lat jego struktura automatycznie się zmieni, zgodnie z ustalonym modelem wiekowym. Portfel Modelowy opiera się o subfundusze Globalny FIO.