PPK – co to jest? Zasady pracowniczych planów kapitałowych
Z prognoz ZUS-u wynika, że za 30 lat wysokość przeciętnej emerytury wyniesie nie więcej niż 30% ostatniej pensji. Już teraz stopa zastąpienia (relacja emerytury do ostatniego wynagrodzenia) wynosi 56%, zaś zdaniem FPP niemal 5,6% emerytów otrzymuje świadczenia poniżej ustawowego minimum. Odpowiedzią na problem głodowych emerytur w przyszłości ma być zobowiązanie pracodawców do utworzenia pracowniczych planów kapitałowych. Kto i kiedy ma obowiązek wprowadzić PPK? Jak działają pracownicze plany kapitałowe? Czy PPK jest obowiązkowe dla tych przedsiębiorstw, które mają już pracownicze fundusze emerytalne? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedź w naszym artykule.
Czym są pracownicze plany kapitałowe?
PPK to dodatkowy fundusz emerytalny o charakterze obowiązkowym, który ma zabezpieczać przyszłe świadczenia emerytalne pracowników. Został wprowadzony na mocy ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych. Celem jej opracowania było lepsze zabezpieczenie przyszłych świadczeń emerytalnych. Środki gromadzone w ten sposób mają charakter prywatny i mogą zostać wypłacone pracownikowi, jeśli ten osiągnie wiek emerytalny. W przypadku śmierci pracownika kapitał zgromadzony w ramach PPK podlega dziedziczeniu.
PPK – ile wynosi składka?
Wdrożenie pracowniczych planów kapitałowych wymaga wybrania przez pracodawcę instytucji finansowej, z którą zostanie zawarta umowa o prowadzenie PPK. Składki są odprowadzane zarówno przez pracodawcę, jak i pracownika. Pierwszy z podmiotów ma obowiązek wpłacać nie mniej niż 1,5% wynagrodzenia pracownika. Pracodawca może dokonać również wpłaty dodatkowej w wysokości 2,5% wynagrodzenia. Z kolei pracownik odprowadza do PPK nie mniej niż 2% swojego wynagrodzenia, przy czym w przypadku osób zarabiających mniej niż 1,2 minimalnego wynagrodzenia za pracę, wysokość składki może ulec obniżeniu do poziomu 0,5% wynagrodzenia. Do PPK dopłaca również skarb państwa: 250 zł opłaty powitalnej oraz po 240 zł rocznie, o ile zostaną spełnione określone warunki.
Pracownicze plany kapitałowe – od kiedy i dla kogo są obowiązkowe?
Co do zasady, PPK jest obowiązkowe dla wszystkich firm zatrudniających pracowników. Ustawa przewiduje jednak różne terminy ich wdrażania, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa. Najwcześniej, bo już w lipcu 2019 r., PPK miały wprowadzić duże firmy. Od stycznia 2020 r. PPK musiały utworzyć średnie przedsiębiorstwa, natomiast od lipca 2020 r. PPK stało się obowiązkowe dla firm zatrudniających od 20 do 49 pracowników. Najpóźniej, bo do stycznia 2021 r. pracownicze plany kapitałowe mają wprowadzić pozostałe przedsiębiorstwa, a także jednostki sektora finansów publicznych.
W związku z ustawą covidową z marca 2020 r. zmieniły się terminy dotyczące zawarcia umów w zakresie PPK, dotyczące średnich przedsiębiorstw. Firmy, które 30 czerwca 2019 r. zatrudniały co najmniej 50 pracowników, mają obowiązek:
- najpóźniej do 27 października 2020 r. podpisać umowę o zarządzanie PPK,
- najpóźniej do 10 listopada 2020 r. zawrzeć umowę o prowadzenie PPK.
Tabela. Aktualny harmonogram wdrażania PPK
| Wielkość przedsiębiorstwa | Obowiązek utworzenia PPK | Obowiązek podpisania umowy o zarządzanie PPK | Obowiązek podpisania umowy o prowadzenie PPK |
| Co najmniej 250 osób (wg stanu zatrudnienia na 31.12.2018 r.) | 01.07.2019 | 25.10.2019 | 12.11.2019 |
| Od 50 do 249 osób (wg stanu na 30.06.2019 r.) | 01.01.2020 | 27.10.2020 | 10.11.2020 |
| Od 20 do 49 osób (wg stanu na 31.12.2019 r.) | 01.07.2020 | 27.10.2020 | 10.11.2020 |
| Pozostałe firmy i sektor finansów publicznych | 01.01.2021 | 23.04.2021 | 10.05.2021 |
Ustawa przewiduje pewne wyjątki dotyczące wdrażania PPK. Pierwszy z nich dotyczy mikroprzedsiębiorców, zatrudniających mniej niż dziesięciu pracowników, o ile jednak każdy z zatrudnionych złoży deklarację o rezygnacji z udziału w PPK. Drugi dotyczy firm, które uruchomiły pracownicze programy emerytalne. Tu jednak wprowadzono pewne limity. Zwolnienie z obowiązku PPK ma miejsce wtedy, gdy do PPE przystąpi co najmniej 25% załogi, zaś składka, jaką pracodawca odprowadza za pracownika do PPE, wynosi nie mniej niż 3,5% jego pensji brutto.
Których pracowników należy objąć PPK?
Zgodnie z założeniami ustawy o PPK, programem należy objąć nie tylko pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. W pracowniczych planach kapitałowych mają uczestniczyć także pełnoletnie osoby fizyczne, zatrudnione na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej albo innej umowy o świadczenie usług, o ile jednak podlegają one obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z tytułu zatrudnienia. PPK stosuje się także do:
- pełnoletnich pracowników wykonujących pracę nakładczą,
- członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych,
- członków rad nadzorczych, o ile za pełnione funkcje pobierają wynagrodzenie.
Kto może prowadzić PPK?
Katalog instytucji, które mogą prowadzić PPK, został ściśle określony. Znalazły się w nim:
- towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI),
- zakłady ubezpieczeń,
- powszechne towarzystwa emerytalne (PTE),
- pracownicze towarzystwa emerytalne.
Ustawodawca wprowadził także dodatkowe wymogi dotyczące podmiotów prowadzących PPK. Należą do nich np. co najmniej 3-letnie doświadczenie w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi czy też posiadanie kapitału własnego w wysokości nie mniejszej niż 25 mln zł. Umowę o prowadzenie PPK można podpisać w placówce towarzystwa lub przez internet, za pomocą formularza online.
Jak jeszcze zabezpieczyć swoją przyszłość?
Pracownicze programy emerytalne czy pracownicze plany kapitałowe to niejedyny sposób zabezpieczenia swojej przyszłości. Dodatkowy fundusz emerytalny mogą stanowić także konta IKE i IKZE oferowane przez wiele towarzystw ubezpieczeniowych. Jeżeli obawiasz się o przyszłość swoich najbliższych, gdy Ciebie już zabraknie, skorzystaj również z takich rozwiązań, jak ubezpieczenie na życie czy ubezpieczenie NNW. Jeśli posiadasz polisę na życie, w przypadku Twojej śmierci ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie tym osobom, które wskażesz w umowie. Ubezpieczenie NNW pozwala z kolei zabezpieczyć się od następstw nieszczęśliwych wypadków, których skutkiem może być trwały uszczerbek na zdrowiu. Obawiasz się choroby i kosztów związanych z korzystaniem z prywatnych świadczeń medycznych? Zdecyduj się na ubezpieczenie zdrowotne. Dzięki niemu uzyskasz rekompensatę kosztów leczenia, a także wsparcie medyczne.
