Praca na etacie czy prowadzenie działalności gospodarczej – co się bardziej opłaca?

Działalność gospodarcza a umowa o pracę

Etat wiązać się może z ośmiogodzinną zmianą, nadgodzinami i mało sympatycznym szefem. Z drugiej strony pracownik ma gwarancję płatnego urlopu, a niekiedy także dodatkowych profitów, takich jak darmowy karnet sportowy. Umowa o pracę wiąże się też ze stałą, regularną pensją Zalet etatu jest wiele, niemniej w wielu branżach, takich jak IT, grafika czy reklama, gdzie praca odbywa się w systemie projektowym, etatowy pracownik nie jest niezbędny. Pracodawcy preferują wówczas współpracę z osobami posiadającymi własną działalność gospodarczą, a umowa o pracę nie jest już tak mile widziana.

Posiadając własną działalność, trzeba się jednak liczyć z nienormowanym czasem pracy, koniecznością podejmowania samodzielnych decyzji i rozliczania się na własny rachunek według przyjętej metody opodatkowania. Wolnemu strzelcowi prowadzenie własnej firmy daje jednak znacznie większą swobodę działania, co może przekładać się na większą rozmaitość zleceń i większe zarobki.

Jak zdecydować, które z rozwiązań jest lepsze? A może połączyć umowę o pracę i działalność gospodarczą?

Etat i działalność gospodarcza – porównuj kwoty brutto nie netto

Praca na etacie i działalność gospodarcza to dwie różne formy zatrudnienia, które różnią się m.in. sumą odliczeń, czyli różnicą między kwotami brutto i netto. To szczególnie ważne, gdy zastanawiasz się nad przejściem z etatu na działalność i chcesz utrzymać dotychczasowy poziom zarobków, a najlepiej zarabiać więcej. Trzeba wówczas pamiętać, że na etacie Twoje realne wynagrodzenie odpowiada kwocie brutto a nie netto, a realny koszt etatu dla pracodawcy jest jeszcze wyższy. Co to właściwie oznacza, gdy w grę wchodzi własna działalność? Koszty pracodawcy często są elementem, o którym zapominają pracownicy, a przecież pracodawca, w ramach stosunku pracy, odprowadza za nich składki na ubezpieczenie społeczne i składki zdrowotne do ZUS, opłaca fundusz pracy i zaliczki na podatki. Osoby, które zdecydują się na własną działalność, będą musiały jako przedsiębiorcy robić to samodzielnie.

Przykładowo:

Pracownik na umowie o pracę zarabiał 3 tys. zł netto (czyli “na rękę”), a więc około 4200 zł brutto. Nie oznacza to jednak, że tyle właśnie wynosiły koszty pracodawcy. Łączny koszt etatu dla pracodawcy w takim wypadku to ponad 5 tysięcy zł. Skąd takie kwoty i jak ma się do tego własna działalność? Koszty pracodawcy to m.in. składki ZUS dla etatowca (część odprowadzana jest z wypłaty, drugie tyle płaci zaś pracodawca), zaliczka na podatek dochodowy, składka emerytalna, rentowa, wypadkowa – o tym wszystkim w przypadku umowy o pracę pamięta pracodawca.

Poniżej przykładowy rozkład kosztów przy zarobkach w wysokości 3 tysięcy złotych netto w przypadku umowy o pracę i własnej działalności gospodarczej.

Wynagrodzenie z umowy o pracę

Koszt pracownika przy wynagrodzeniu minimalnym wynoszącym 4300 zł brutto:

• ubezpieczenie zdrowotne: 333,94 zł,
•  składka emerytalna: 419,68 zł,
•  składka rentowa: 64,50 zł,
• składka na ubezpieczenie chorobowe: 105,35 zł,
•  zaliczka na podatek: 115,00 zł.

 Koszt pracodawcy:

•  składka emerytalna: 419,68 zł,
•  składka rentowa: 279,50 zł,
•  składka wypadkowa: 71,81 zł,
•  Fundusz Pracy: 105,35 zł,
•  Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: 4,30 zł.

ŁĄCZNIE: 5180,64 zł

Wynagrodzenie z działalności gospodarczej

Dochód przed opodatkowaniem wg skali 12% – 4300 zł (zaliczka na podatek: 516 zł) minimalne składki ZUS (przy możliwości skorzystania z preferencyjnej podstawy nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia):

• ubezpieczenie zdrowotne: 381,78 zł
•  składka emerytalna: 251,81 zł
•  składka rentowa: 103,20 zł
•  składka wypadkowa: 21,54 zł składka chorobowa: 31,61 zł

ŁĄCZNIE: 5089,94 zł

Jakie są koszty prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej?

Jak wynika z powyższego, gdybyś chciał uzyskać ten sam dochód na rękę (3 260 zł) na JDG, musiałbyś zarobić co najmniej 5,1 tys. zł i to nie uwzględniając żadnych kosztów prowadzenia działalności czy podatku VAT, a jedynie składki ZUS i podatek dochodowy. Minimalne składki ZUS, obowiązujące przedsiębiorców w Polsce, to w sumie około 790 zł. Przy dochodzie brutto w wysokości 4300 zł mieścimy się w pierwszym progu skali podatkowej (12%). Aby uzyskać zysk w wysokości 3260 zł, łącznie trzeba by wystawić fakturę na kwotę ok. 6,2 tys. zł, uwzględniając podatek VAT w wysokości 23%. Podkreślić jednak należy, że w powyższych wyliczeniach nie zostały uwzględnione żadne koszty prowadzenia działalności, które są niezwykle istotne w przypadku posiadania własnej firmy. Zaliczają się do nich m.in.

• czynsz za lokal,
• rachunki za firmową komórkę,
• paliwo,
• materiały jednorazowe

Przy założeniu, że koszty stałe firmy wynosiłyby miesięcznie, np. 2 tys. zł, to aby uzyskać dochód na rękę w wysokości 3 260 zł, musiałbyś zarobić w sumie 8,2 tys. zł.

Własną działalność i etat różnią także inne rzeczy, np. bonusy pracownicze, których większość pracowników posiadających umowę o pracę nie liczy jako element zarobków. Ten błąd łatwo zauważyć, zakładając własną działalność gospodarczą. To, co niegdyś zapewniał pracodawca (np. dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne, karnet sportowy, premie świąteczne, bony itp), będzie trzeba zapewnić sobie samemu lub zrezygnować z tych dodatkowych profitów. Dlatego też warto przy analizach finansowych dotyczących założenia własnej działalności gospodarczej brać pod uwagę dodatkowe świadczenia.

Własna działalność – koszty a podatki

Pracownicy na etatach nie mają dużego manewru w kwestii optymalizacji podatkowej. Podatki płacą według skali, a zatem jest to albo 12, albo 32%, i w większości przypadków mają ustawowo określone koszty uzyskania przychodu. Tymczasem przedsiębiorcy, w zależności od rodzaju wykonywanej działalności, mogą rozliczać się ryczałtowo, korzystać ze skali z uwzględnieniem realnych kosztów uzyskania przychodu albo nawet za pomocą karty podatkowej lub podatku liniowego. Pole manewru do zminimalizowania należnych podatków jest więc bardzo duże, co przekłada się na poziom ich realnych dochodów na rękę. Rozważając etat, czy działalność należy zatem wziąć pod uwagę także i tę zmienną. Jak będzie opodatkowana moja działalność, czy będę miał duże, czy małe koszty? Trzeba bowiem pamiętać, że zarobkiem przedsiębiorcy nie jest stawka pojawiająca się na wystawianej przez niego fakturze.

Działalność gospodarcza i praca na etacie – czas pracy

Najczęściej czas pracy na etacie to średnio 8 godzin dziennie. Zdarzają się jednak również sytuacje, w których pracownik musi pozostać w pracy „po godzinach”. Niekiedy wiąże się to z dodatkowym zarobkiem, ale nie zawsze. W tym wypadku zaletą działalności gospodarczej jest to, że z czasu pracy rozliczamy się sami przed sobą. Większość z nas nie ma oporów przed poświęceniem większej ilości czasu na pracę dla siebie i na rzecz własnej firmy, w przeciwieństwie do pozostania dłużej na polecenie szefa.

Dlatego też, zastanawiając się jak założyć działalność gospodarczą, należy przeanalizować opłacalność przejścia „na swoje” pod kątem czasu pracy – to pozwoli oszacować, jaka była prawdziwa stawka godzinowa i umożliwi wycenianie naszego czasu.

Uwzględnij dni wolne, płatny urlop i chorobowe

Pamiętaj, że na etacie, w przeciwieństwie do działalności gospodarczej, płatne są także dni ustawowo wolne, urlop oraz chorobowe. Przelicz zatem, ile dni w roku na etacie zarabiałeś tak naprawdę, nie pracując. Jeśli założysz działalność gospodarczą, tego luksusu mieć nie będziesz. Na płatny urlop możesz liczyć tylko w sytuacji, gdy będziesz zatrudniać pracowników, którzy podczas Twojej nieobecności, będą dalej na Twoją firmę zarabiać. Dni ustawowo wolne będziesz miał płatne tylko, jeśli zdecydujesz się w ich trakcie pracować. Na płatne chorobowe możesz liczyć pod warunkiem, że zdecydowałeś się opłacać dobrowolną składkę chorobową i nie masz ani dnia opóźnienia z jej opłacaniem. Etatowcy traktują te przywileje jako absolutny standard, a bycie ich pozbawionym, kiedy prowadzi się działalność, może być odczuwalne.

Ponadto dochodzą kwestie wypadków przy wykonywaniu obowiązków i wypadków w drodze do pracy czy z pracy. Zatrudniony w takiej sytuacji może liczyć na odszkodowanie od pracodawcy. Przedsiębiorca musi wtedy złożyć zawiadomienie o nim do PIP, łącznie z opisem wypadku przy pracy i okolicznościami jego zaistnienia.

Finanse to nie wszystko - etat vs działalność gospodarcza

Analizując założenie własnej firmy, przyszli przedsiębiorcy zwykle skupiają się na kosztach. To jednak błędne myślenie, bo przecież to nie wszystko. Przejście z etatu na samozatrudnienie to nie tylko zmiana formalna, ale i znacząca zmiana zakresu obowiązków. Pracownik z umową o pracę nie musi martwić się o organizację pracy – zlecenia do realizacji, utrzymanie miejsca zatrudnienia czy księgowość firmy. Tym wszystkim zajmuje się szef. Może on zapewnić podwładnym wyjazd za granicę do pracy, w delegację, za którą dodatkowo zapłaci.

Gdy w grę wchodzi własna działalność gospodarcza, przedsiębiorca musi samodzielnie zająć się wszystkimi formalnościami, dzieleniem obowiązków (jeśli posiada pracowników) i organizacją czasu. To od jego wysiłków zależy, czy będzie miał klientów, czy znajdzie czas na wyjazd na bezpłatny urlop. Kładąc na szalę umowę o pracę i własną działalność, warto wziąć to pod uwagę. Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej nie ogranicza się jedynie do realizacji zleceń (czyli obowiązków wynikających też z umowy o pracę), ale dodatkowo załatwiania spraw formalnych, księgowych. Z drugiej strony to przedsiębiorca dba o należyte wykonanie pracy i sam może tego dopilnować, a nie godzić się na ryzyko, np. rażącego niedbalstwa pracownika.

Pracujesz i chcesz założyć własną firmę - na to zwróć uwagę

Ważnym aspektem, który należy wziąć pod uwagę przed założeniem własnej działalności gospodarczej, są oczekiwania płacowe i możliwość ich realizacji. Należy więc dokonać analizy rynku – dowiedzieć się, jakie są ceny za takie same i podobne usługi w okolicy, czy jest na nie odpowiedni popyt. Czy warto współpracować z innymi, np. biorąc zlecenia od dawnego pracodawcy, czy lepiej działać na własną rękę? Czy Twoje oczekiwania płacowe mają szansę ziścić się na wolnym rynku.

Praca na etacie a działalność gospodarcza: co wybrać?

Praca na etacie kojarzy się ze stabilnością i spokojem, dlatego zmiana tej formy zatrudnienia na działalność gospodarczą może doprowadzić do rewolucji w życiu. Zanim się ją podejmie, warto wielokrotnie przemyśleć to nie tylko pod kątem finansowym. Choć większość decyzji tego typu łączy się właśnie z chęcią poprawy domowego budżetu, to nie każdy sprawdzi się w roli prywatnego przedsiębiorcy. Do prowadzenia firmy potrzebne jest opanowanie, umiejętność szybkiego podejmowania decyzji, szerokie umiejętności interpersonalne i duża pewność siebie. Mając własną działalność, należy decydować o losie nie tylko swoim, ale także pracowników. Własna działalność gospodarcza to dobra decyzja dla osób, które nie boją się tego typu wyzwań.