Subkonto ZUS – czym jest oraz jak wyglądają kwestie dziedziczenia środków z subkonta w ZUS?

Czym jest subkonto w ZUS?

Każda osoba ubezpieczona w ZUS, czyli odprowadzająca składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ma indywidualne konto, z którego wypłacana jest emerytura w Polsce. W jego ramach dla wszystkich osób, które są członkami otwartego funduszu emerytalnego (OFE) lub urodziły się po 31 grudnia 1968 roku i nie przystąpiły do OFE, ZUS prowadzi dodatkowo subkonto. To element II filaru systemu emerytalnego.

Przypomnijmy, że I filarem są składki emerytalne odprowadzane obowiązkowo na konto w ZUS, zaś III filar jest dobrowolny, co oznacza, że możemy, ale nie musimy z niego korzystać. Chcąc wiedzieć, jak oszczędzać na emeryturę dodatkową, poza tą gwarantowaną przez ZUS, warto dowiedzieć się więcej o IKE, IKZE, PPE czy PPK. Dwa pierwsze programy wiążą się między innymi z szansą na uzyskanie ulg podatkowych, choć obowiązują dla IKE i IKZE limity wpłat środków. O własną przyszłość warto zadbać z odpowiednim wyprzedzeniem, by wypłacona z ZUS emerytura uzupełniona o dodatkowe środki z III filaru systemu emerytalnego zapewniła godne życie na starość.

Jak gromadzone są środki na subkoncie ZUS?

Od 1 maja 2011 roku w ramach indywidualnego konta w ZUS Zakład prowadzi też subkonta dla przyszłych emerytur. Początkowo środki na subkoncie gromadzili tylko członkowie otwartego funduszu emerytalnego, odprowadzając na nie część składek emerytalnych. Jednak w 2013 roku weszła w życie nowelizacja przepisów dotyczących systemu emerytalnego w Polsce. Od 1 lutego 2014 roku osoby, które po raz pierwszy wchodzą na rynek pracy, mogą zdecydować, czy chcą zawrzeć umowę z OFE. Jeśli w ciągu 4 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy lub innej aktywności zawodowej nie zawrą umowy z OFE, składki w całości zostaną zapisane od razu na subkoncie w ZUS. Dlatego obecnie nie trzeba być już członkiem OFE, by mieć jednocześnie takie subkonto.

Na subkonto w ZUS trafiają składki odprowadzane w trakcie aktywności zawodowej. Obecnie to:

• 7,3% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, o ile osoba ubezpieczona nie przystąpiła do OFE lub jest członkiem OFE, ale zdecydowała, że składka jest przekazywana wyłącznie na jej subkonto w ZUS;
• 4,38% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, jeśli osoba ubezpieczona jest członkiem OFE i zdecydowała, że składka w wysokości 2,92% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne jest przekazywana do OFE.

Jak wypłacić środki z subkonta w ZUS?

Pieniądze te są własnością danej osoby i w odróżnieniu od środków na indywidualnym koncie w ZUS podlegają podziałowi m.in. w przypadku:

• unieważnienia małżeństwa,
• rozwodu małżonków,
• ustania wspólności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa albo umownego wyłączenia lub ograniczenia wspólności ustawowej między osobą mającą subkonto ZUS a jej współmałżonkiem,
• śmierci osoby będącej właścicielem subkonta w ZUS.

Jeśli chodzi o podział środków z subkonta w ZUS przy rozwodzie, unieważnieniu małżeństwa czy ustaniu wspólności majątkowej, to ta część, jaka przypadnie byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, przekazywana jest przez ZUS w ramach wypłaty transferowej. Pieniądze nie trafią jednak do byłego współmałżonka, ale zostaną przekierowane na subkonto takiej osoby. Wysokość wypłaty transferowej zależy od zapisów, jakie zostały wyszczególnione w dokumentach sądowych, które dotyczą podziału majątku wspólnego.

Jak wygląda kwestia dziedziczenia środków z subkonta ZUS po śmierci osoby

Inaczej wygląda wypłata z subkonta po śmierci osoby, do której takie konto należało. W takim przypadku mówi się o dziedziczeniu środków. Jeśli w momencie śmierci osoba posiadała subkonto i pozostawała w związku małżeńskim, to współmałżonek zmarłego otrzymuje w ramach wypłaty transferowej połowę środków z subkonta z ZUS, w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej. Natomiast pozostałe albo wszystkie, gdyby zmarły nie pozostawał w związku małżeńskim, zostaną przekazane osobom wskazanym przez niego, a jeśli nie ma takich, to wchodzą w skład masy spadkowej. Do otrzymania środków powołani są spadkobiercy, uprawnieni do dziedziczenia środków zapisanych na subkoncie.

Jak zrealizować wypłatę środków z subkonta w ZUS?

Wypłata środków z subkonta w ZUS po śmierci właściciela realizowana jest na wniosek składany przez osobę uprawnioną. Konieczne jest przy tym wypełnienie formularza USS „Wniosek o transfer/wypłatę środków z subkonta osoby ubezpieczonej”. Trafia on jednak do ZUS tylko wtedy, gdy osoba ubezpieczona nie jest już lub nigdy nie była członkiem OFE. Mogło bowiem dojść do przekazania całości środków z OFE na subkonto w ZUS w ramach tzw. suwaka bezpieczeństwa i wtedy taka osoba zostaje wykreślona z Centralnego Rejestru Członków OFE.

Jeśli jest inaczej, czyli osoba ubezpieczona ma subkonto w ZUS i jednocześnie jest członkiem OFE, to właśnie instytucja zarządzająca powinna rozpocząć podział i wypłatę. Uprawnieni składają zatem wniosek we właściwym OFE. Po 14 dniach od dokonania przez OFE podziału środków Fundusz przesyła do ZUS informację o osobach, na rzecz których podzielił środki z rachunku, oraz o ich udziale w tych środkach. W ten sam sposób ZUS dzieli pieniądze, jakie zostały zapisane na subkoncie, na co ma aż 3 miesiące.

Wniosek o podział środków w przypadku śmierci osoby, dla której ZUS prowadził subkonto, można złożyć w dowolnym czasie i nie ma terminu granicznego, do którego trzeba to zrobić.

Środki z subkonta w ZUS a emerytura

Kolejnym przypadkiem, kiedy realizowana jest wypłata środków z subkonta ZUS, jest ten, kiedy osoba ubezpieczona przechodzi na świadczenie po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Wynosi on 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Wówczas środki zgromadzone na subkoncie w ZUS zostaną uwzględnione przez świadczeniodawcę w podstawie przyznanego świadczenia.

Nieco inaczej wygląda to w przypadku emerytury wcześniejszej, na którą mogą przejść niektórzy ubezpieczeniu już po ukończeniu 55. roku życia. Środki zgromadzone na ich rachunku w OFE i zapisane na subkoncie w ZUS są przekazywane na dochody budżetu państwa, a to niezbędny przy tym warunek, by móc uzyskać to świadczenie.