Amortyzacja samochodu osobowego - jak zamortyzować auto?

Czym jest amortyzacja samochodu osobowego?

Amortyzacja to sposób zaliczania do kosztów w przedsiębiorstwie wartości aktywów trwałych, w tym również samochodu osobowego. Polega ona na comiesięcznym uwzględnianiu w kosztach wydatków związanych z zakupem auta, którego wartość przekracza 10 000 zł. Służą do tego tzw. odpisy amortyzacyjne, których wysokość zależy od rodzaju środka trwałego. W przypadku samochodów wysokość rocznych odpisów amortyzacyjnych wynosi od 20 do 40%, w zależności od zastosowanej metody amortyzacji.

Aby samochód osobowy mógł podlegać amortyzacji, musi spełniać definicję środka trwałego. Według art. 22a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych samochód może zostać uznany za niego, jeżeli:

• stanowi własność lub współwłasność podatnika, 
• został nabyty we własnym zakresie, 
• jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,
• będzie wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą,
• będzie użytkowany przez podatnika przez minimum rok.

Jak przedsiębiorca ma amortyzować samochód firmowy?

Księgowanie amortyzacji polega na zaliczeniu w koszty prowadzenia działalności gospodarczej wartości posiadanych środków trwałych, których przewidywany okres użytkowania jest dłuższy niż rok. Najczęściej podlega jej właśnie samochód osobowy, który został wprowadzony do ewidencji środków trwałych firmy.

Amortyzacja stosowana jest dlatego, że wydatki poniesione na samochody firmowe nie mogą stanowić jednorazowego kosztu w momencie zakupu, ale powinny być rozłożone w czasie. Wyjątkiem są samochody, których wartość nie przekracza 10 000 zł - wówczas możliwa jest jednokrotna amortyzacja samochodu osobowego w firmie. Koszt amortyzacji jest ujmowany za jednym razem.

Istnieją też pewne limity. Jeszcze do końca 2018 roku obowiązywało ograniczenie wysokości ujmowanych odpisów amortyzacyjnych w kosztach podatkowych firmy. Kosztem podatkowym nie były wówczas odpisy dotyczące pojazdu w części ustalonej od jego wartości, która przewyższała równowartość 20 000 euro. Kwota ta była przeliczana na złotówki według kursu średniego Narodowego Banku Polskiego z dnia przekazania samochodu do używania. Natomiast od 1 stycznia 2019 roku limit amortyzacji w przypadku nabycia samochodów został znacznie zwiększony. Dotychczas było to tylko 20 000 euro, a obecnie limit uzależniony jest od rodzaju posiadanego przez przedsiębiorcę pojazdu.

Zgodnie z ustawą o podatku od osób fizycznych za koszt podatkowy nie uznaje się odpisów amortyzacyjnych od wartości samochodu przewyższającej równowartość:

• 225 000 zł - w przypadku samochodów elektrycznych,
• 150 000 zł - w przypadku pozostałych samochodów.

Leasing a amortyzacja samochodu w 2022 roku

Warto podkreślić, że przedsiębiorca nie będzie dokonywać amortyzacji auta, jeśli jest to samochód w leasingu operacyjnym. Wówczas to leasingodawca jest do tego uprawniony, a okres amortyzacji powinien potrwać co najmniej 3 lata, co stanowi 40 proc. okresu normatywnego. W leasingu finansowym jest inaczej, bo odpisów dokonuje leasingobiorca.

Amortyzacja używanego samochodu

Podstawą amortyzacji jest wskazanie właściwego numeru Klasyfikacji Środków Trwałych. Dla samochodów osobowych jest to KŚT 741. Następnie należy wprowadzić auto do ewidencji środków trwałych. Konieczne jest ustalenie początkowej wartości pojazdu . W przypadku, gdy jesteśmy współwłaścicielem, będzie to kwota proporcjonalna do posiadanego udziału we własności. Przykładowo, jeżeli cena nabycia auta wynosi 100 000 zł, a przedsiębiorca posiada 50% udziałów we własności, to wartość początkową samochodu należy ustalić na 50 000 zł.

Istnieją różne metody amortyzacji samochodu. Najpopularniejsze z nich to:

• liniowa amortyzacja,
• amortyzacja przyspieszona samochodu,
• amortyzacja indywidualna.

Metoda liniowej amortyzacji

W przypadku nowych samochodów osobowych najczęściej można zastosować amortyzację metodą liniową. Wysokość rocznych odpisów ustala się według Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych. Według tego dokumentu podstawowa roczna stawka amortyzacyjna dla aut osobowych wynosi 20%. Oznacza to, że okres dokonywania amortyzacji samochodu w firmie wynosi 5 lat - żeby zamortyzować 100% wartości, potrzeba pięciu lat.

Odpisy amortyzacyjne uwzględnia się w kosztach podatkowych, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód został wprowadzony do ewidencji. Odpisów tych dokonuje się do momentu, gdy nastąpi zrównanie sumy odpisów z wartością pierwotną auta lub samochód zostanie sprzedany bądź zlikwidowany. Metoda liniowa amortyzacji zakłada, że środek ten zużywa się równomiernie w ciągu całego okresu użytkowania.

Na czym polega przyspieszona amortyzacja samochodu osobowego w firmie?

W niektórych przypadkach ustawodawca dopuszcza także możliwość podwyższenia podstawowej rocznej stawki amortyzacyjnej przez współczynnik nie wyższy niż 1,4. Wówczas najwyższa stawka amortyzacyjna wynosi 28%. W takiej sytuacji okres amortyzacji pojazdu wynosi nie pięć, ale 3 lata i 7 miesięcy. Mówimy wtedy o przyspieszonej amortyzacji liniowej samochodu. Kiedy jest możliwe zastosowanie tej metody? 

Przyspieszona amortyzacja auta w firmie możliwa jest w odniesieniu do aut, które są eksploatowane bardziej intensywnie w porównaniu do warunków przeciętnych lub wymagają szczególnej sprawności technicznej. Przez środki transportu wymagające specjalnej sprawności technicznej rozumie się, m.in. pojazdy, które wykorzystywane są na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, pracują w warunkach leśnych, terenowych, pod ziemią lub w innych okolicznościach, powodujących bardziej intensywne zużycie. Brak jest dokładniejszych regulacji prawnych, precyzujących tę kwestię, co może okazać się problematyczne dla podatnika. Przedsiębiorca powinien dokonać we własnym zakresie określenia, czy dane auto jest wykorzystywane rzeczywiście bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych niż inne. Jeśli zachodzą takie okoliczności, może zastosować podwyższone koszty amortyzacyjne od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające takie zmiany

Indywidualna metoda amortyzacji pojazdu

Powyższe obliczenia dotyczą amortyzacji nowych samochodów. Metoda indywidualna stosowana jest w przypadku aut z drugiej ręki lub ulepszonych. Indywidualna roczna stawka amortyzacyjna może wynosić 40%, co oznacza, że okres amortyzacji zostaje skrócony do 2,5 roku. To maksymalna wysokość tej stawki.

Samochód może być uznany za używany, jeżeli podatnik wykaże, że pojazd przed nabyciem był wykorzystywany przez poprzedniego właściciela co najmniej przez okres 6 miesięcy. Udowodnienie tego faktu nie jest trudne. Wystarczy przedstawić odpowiednie dokumenty, np. dowód rejestracyjny, kartę pojazdu czy książkę serwisową, z których wynika, że auto było użytkowane przez poprzedniego właściciela przez wspomniany czas. 

O ulepszonym samochodzie mówimy, gdy przed wprowadzeniem do ewidencji podatkowej, użytkownik poniósł na jego ulepszenie wydatki w wysokości co najmniej 20% wartości pierwotnej.

Jednorazowa amortyzacja samochodu przedsiębiorcy

Obowiązujące przepisy wskazują amortyzację dokonywaną za jednym razem, która może znaleźć swoje zastosowanie w odniesieniu do środków zaliczanych do grupy 3-8, ale z wyłączeniem samochodów osobowych. Nie jest to jednak równoznaczne z tym, że nie ma w ogóle możliwości zastosowania jednorazowego odpisu w przypadku samochodów firmowych. Jeśli bowiem wartość początkowa auta nie przekracza 10 000 zł, podatnik ma prawo do zastosowania jednorazowej amortyzacji wynikające z artykułu 22f ustęp 3 ustawy o PIT. Składnik majątku o wartości pierwotnej nieprzekraczającej wspominanej kwoty można wprowadzić bezpośrednio w koszty lub zamortyzować jednorazowo. Należy jeszcze zaznaczyć, że odpis jednorazowy może być dokonany w miesiącu oddania samochodu do używania albo w miesiącu następnym.

Okres amortyzacji auta

Okres amortyzacji rozpoczyna się nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do użytkowania. Amortyzacja auta osobowego kończy się w momencie zrównania wartości odpisów z wartością początkową bądź sprzedaży auta. Czas amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy, czyli 2,5 roku.

Czy umowę ubezpieczenia samochodu również można ująć w kosztach firmy?

Osoby nabywające samochód na firmę mogą również zastanawiać się, czy w kosztach prowadzonej działalności da się uwzględnić wydatki na ubezpieczenia samochodowe. Zależy to od rodzaju polisy. Co do zasady, do kosztów firmy w całości można zaliczyć składki na ubezpieczenie OC i NNW, a także ubezpieczenie opon, szyb czy assistance. Ile będzie wynosić OC w takim przypadku? Można to sprawdzić za pośrednictwem kalkulatora ubezpieczeniowego.

Natomiast w przypadku ubezpieczenia AC, wartość, jaką można ujmować w kosztach, podlega limitowi. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli nabywany jest samochód osobowy o wartości powyżej 150 000 zł, wówczas polisa AC podlega ujęciu jedynie w wartości proporcjonalnej do wskazanej kwoty.

Przy czym obowiązuje podobna zasada, jak przy amortyzacji auta. Podatnik, będący współwłaścicielem samochodu, w ciężar kosztów może zaliczyć jedynie wartość składek w wysokości odpowiadającej jego udziałowi we własności auta. Dotyczy to zarówno polis obowiązkowych, jak i dobrowolnych.