Badania kierowców zawodowych – jakie należy wykonać?

BADANIA LEKARSKIE DLA KIEROWCÓW – PRZEPISY

Badania kierowców zawodowych mają na celu stwierdzenie braku jakichkolwiek przeciwwskazań do wykonywania danej profesji. Dokładne wytyczne są określone przepisami.

1 września 2019 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczące badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców. Przepisy w głównej mierze usystematyzowały kartę badania lekarskiego oraz wzór orzeczenia lekarskiego i dostosowały przepisy do dyrektyw Parlamentu Europejskiego (w tym zostały sprecyzowane regulacje dotyczące cukrzycy i padaczki oraz sposoby badania wzroku, słuchu i równowagi dla posiadaczy prawa jazdy kat. C i D).

W celu dostosowania polskiego systemu prawnego do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/645 z dnia 18 kwietnia 2018 roku zmieniającej dyrektywę 2003/59/WE w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewodu rzeczy lub osób oraz dyrektywę 2006/126/WE w sprawie praw jazdy, konieczne stało się znowelizowanie ustawy o transporcie drogowym. Nowe przepisy zostały wprowadzone w kwietniu 2022 roku. Zmieniła się procedura zapisywania na szkolenia dla osób zamierzających wykonywać lub wykonujących przewóz drogowy na stanowisku kierowcy zawodowego. Zanim taki kierowca rozpocznie kurs kwalifikacyjny lub przedłużający ważność świadectwa kwalifikacji zawodowej, będzie musiał uzyskać w Wydziale Komunikacji profil kierowcy zawodowego. Przed rozpoczęciem szkolenia kierowca musi również uzyskać:

• orzeczenie lekarskie i psychologiczne stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych i psychologicznych do wykonywania pracy na takim stanowisku,
• profil kierowcy zawodowego z właściwego terytorialnie Wydziału Komunikacji (PKZ).

JAK WYGLĄDAJĄ BADANIA LEKARSKIE DLA KIEROWCÓW?

Kierowcy, zanim podejmą pracę, muszą przejść badania kwalifikujące ich na dane stanowisko. Zgodnie z przepisami prawa skierowanie wystawia przyszły pracodawca, natomiast orzeczenie wydaje lekarz medycyny pracy lub transportu.

W ramach badania uprawniony specjalista dokonuje oceny stanu zdrowia osoby badanej w zakresie:

• narządu wzroku: sprawdzana jest ostrość, korekcja, rozpoznawanie barw oraz zakres pola widzenia;
• narządu słuchu;
• układu ruchu;
• układu sercowo-naczyniowego i układu oddechowego;
• układu nerwowego, w tym padaczki;
• obturacyjnego bezdechu podczas snu;
• czynności nerek;
• cukrzycy, przy uwzględnieniu wyników badania poziomu glikemii;
• stanu psychicznego;
• objawów wskazujących na uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie;
• objawów wskazujących na uzależnienie od środków działających podobnie do alkoholu lub ich nadużywanie;
• stosowania produktów leczniczych mogących mieć wpływ na zdolność do kierowania pojazdami;
• innych poważnych zaburzeń stanu zdrowia, które mogą stanowić zagrożenie w sytuacji kierowania pojazdami.

Dodatkowo lekarz może skierować pacjenta na konsultację specjalistyczną lub zlecić dodatkowe badania laboratoryjne (np. EKG). Konsultacja u lekarza mającego specjalizację w dziedzinie okulistyki jest obligatoryjna dla osób ubiegających się o wydanie lub posiadających prawo jazdy kategorii: AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T, po 6-miesięcznym okresie adaptacji w przypadku powstania jednooczności lub diplopii oraz osób ubiegających się o wydanie lub posiadających prawo jazdy kategorii: C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E bądź pozwolenie na kierowanie tramwajem.

Kierowcy zawodowi, tak jak wszyscy pracownicy, również podlegają badaniom okresowym. W ich przypadku nie jest to bardzo uciążliwe, ponieważ ich częstotliwość zależy od wieku: przed ukończeniem 60. r.ż. muszą je wykonywać co 5 lat, pozostali co 30 miesięcy. Zakres kontroli obejmuje: badanie ogólnolekarskie, okulistyczne, laryngologiczne, pomocnicze, psychologiczne oraz, w zależności od wskazań, neurologiczne.

BADANIA KIEROWCÓW ZAWODOWYCH – TESTY PSYCHOLOGICZNE

Testy psychologiczne, nazywane też psychotechnicznymi, są bardzo istotne, ponieważ mają określić sprawność psychiczną i zdolność przyszłego kierowcy do prowadzenia pojazdów.

Badania kierowców kategorii B są takie same, jak dla posiadaczy innych kategorii i składają się z 3 etapów.

Pierwszym jest badanie osobowości kierowcy i ma ono formę kwestionariusza oraz rozmowy z psychologiem. Jego celem jest określenie, jak badany zachowa się w poszczególnych sytuacjach. Na kolejnym etapie kierowca rozwiązuje szereg testów uwagi i sprawności intelektualnej. Ostatnią częścią jest badanie wykonywane za pomocą specjalistycznej aparatury, która ma pomóc sprawdzić szybkość czasu reakcji, koordynację wzrokowo- ruchową, widzenie w ciemności, postrzeganie prędkości i odległości, a także reakcję na olśnienie.

Dopiero pozytywne wyniki badań lekarskich oraz psychologicznych pozwalają na pracę w zawodzie kierowcy.

BADANIE KIEROWCÓW ZAWODOWYCH – JAKI JEST ICH KOSZT?

Na badania kwalifikujące do pracy, jak i okresowe kieruje zatrudniający. Zgodnie z prawem pracy ich koszt pokrywa firma, w której jest zatrudniony kierowca. Orientacyjnych cena badań lekarskich kształtuje się na poziomie 200 zł, a testów psychologicznych – 150 zł.

Badania lekarskie dla kierowców są niezmiernie istotne dla bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego. Tak samo ważne jest ubezpieczenie OC. W firmach transportowych o ważność ubezpieczenia samochodowego dbają wyznaczeni pracownicy, jednak w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych kierowca i jednocześnie właściciel samochodu sam musi pamiętać o odnowieniu polisy. Warto pamiętać, że jazda bez OC oznacza surowe kary, a w razie spowodowania wypadku, sprawca będzie musiał pokryć koszty naprawy szkód. Kara za brak OC w 2022 roku w przypadku samochodów osobowych wynosi nawet 6020 zł.