Badania kierowców zawodowych – jakie należy wykonać badania na prawo jazdy kat. B i innych dla kierowców

BADANIA LEKARSKIE DLA KIEROWCÓW – PRZEPISY

Badania kierowców zawodowych mają na celu stwierdzenie braku jakichkolwiek przeciwwskazań do wykonywania danej profesji. Dokładne wytyczne są określone przepisami. 5 grudnia 2022 roku weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców.

Nowe rozporządzenie zniosło wymóg przeprowadzania badań lekarskich dla kierowców jedynie w ośrodku medycyny pracy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby badanej. Obecnie można je wykonać w każdym takim ośrodku na terenie kraju.

Wydanie nowego rozporządzenia było konieczne w związku z potrzebą dostosowania przepisów do obecnego zakresu regulacji w ustawie wprowadzonego art. 4 pkt 26 ustawy z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw. Było to również związane z wdrożeniem postanowienia dyrektywy nr 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie praw jazdy. W celu dostosowania do przepisów Unii Europejskiej konieczne stało się znowelizowanie ustawy o transporcie drogowym. Zmieniła się procedura zapisywania na szkolenia dla osób zamierzających wykonywać lub wykonujących przewóz drogowy na stanowisku kierowcy zawodowego. Zanim taki kierowca rozpocznie kurs kwalifikacyjny lub przedłużający ważność świadectwa kwalifikacji zawodowej, będzie musiał uzyskać:

• orzeczenie lekarskie i psychologiczne stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych i psychologicznych do wykonywania pracy na takim stanowisku,
• profil kierowcy zawodowego z właściwego terytorialnie Wydziału Komunikacji (PKZ).

JAK WYGLĄDAJĄ BADANIA DLA KIEROWCÓW? BADANIA NA PRAWO JAZDY U LEKARZA ORZECZNIKA

Kierowcy, zanim podejmą pracę, muszą przejść badania kwalifikujące na dane stanowisko. Zgodnie z przepisami skierowanie wystawia przyszły pracodawca, natomiast orzeczenie wydaje lekarz medycyny pracy lub transportu.

W ramach badania uprawniony specjalista dokonuje oceny stanu zdrowia osoby badanej w zakresie:

• narządu wzroku: sprawdzana jest ostrość, korekcja, rozpoznawanie barw oraz zakres pola widzenia;
• narządu słuchu;
• układu ruchu;
• układu sercowo-naczyniowego i układu oddechowego;
• układu nerwowego, w tym padaczki;
• obturacyjnego bezdechu podczas snu;
• czynności nerek;
• cukrzycy, przy uwzględnieniu wyników badania poziomu glikemii;
• stanu psychicznego;
• objawów wskazujących na uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie;
• objawów wskazujących na uzależnienie od środków działających podobnie do alkoholu lub ich nadużywanie;
• stosowania produktów leczniczych mogących mieć wpływ na zdolność do kierowania pojazdami;
• innych poważnych zaburzeń stanu zdrowia, które mogą stanowić zagrożenie w sytuacji kierowania pojazdami.

Dodatkowo lekarz może skierować pacjenta na konsultację specjalistyczną lub zlecić dodatkowe badania laboratoryjne (np. EKG).

Konsultacja u lekarza mającego specjalizację w dziedzinie okulistyki jest obligatoryjna dla osób:

• ubiegających się o wydanie lub posiadających prawo jazdy kategorii: AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T;
• po 6-miesięcznym okresie adaptacji w przypadku powstania jednooczności lub diplopii;
• ubiegających się o wydanie lub posiadających prawo jazdy kategorii: C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E bądź pozwolenie na kierowanie tramwajem.

Kierowcy zawodowi, tak jak wszyscy pracownicy, również podlegają badaniom okresowym. Ich częstotliwość zależy od wieku. Przed ukończeniem 60. roku życia muszą je wykonywać co 5 lat, pozostali – co 30 miesięcy (obowiązkowe badania co 2,5 roku). Zakres kontroli obejmuje: badanie ogólnolekarskie, okulistyczne, laryngologiczne, pomocnicze, psychologiczne oraz, w zależności od wskazań, neurologiczne.

BADANIA KIEROWCÓW ZAWODOWYCH – TESTY PSYCHOLOGICZNE

Testy psychologiczne dla kierowców, nazywane też psychotechnicznymi lub badaniami psychologicznymi mają określić sprawność psychiczną i zdolność do prowadzenia pojazdów.

Badania kierowców kategorii B są takie same jak dla posiadaczy innych kategorii i składają się z 3 etapów. Pierwszym jest badanie osobowości kierowcy i ma ono formę kwestionariusza oraz rozmowy z psychologiem. Jego celem jest określenie, jak badany zachowa się w poszczególnych sytuacjach. Na kolejnym etapie kierowca rozwiązuje szereg testów uwagi i sprawności intelektualnej. Ostatnią częścią jest badanie wykonywane za pomocą specjalistycznej aparatury, która ma pomóc sprawdzić szybkość czasu reakcji, koordynację wzrokowo-ruchową, widzenie w ciemności, postrzeganie prędkości i odległości, a także reakcję na olśnienie.

Dopiero pozytywne wyniki obowiązkowych badań lekarskich oraz psychologicznych pozwalają na pracę w zawodzie kierowcy. Lekarz orzecznik wypełnia orzeczenie i wręcza je kandydatowi.

W przypadku kierowców, którzy nie pracują w takim zawodzie, również trzeba przeprowadzić badania. Ich koszt to 200 zł.

Od 1 stycznia 2024 roku Unia Europejska wprowadziła nowe przepisy dla kierowców powyżej 65. roku życia, które w Polsce jeszcze nie obowiązują i są w fazie projektowej. Zgodnie z wytycznymi unijnymi seniorzy mają przechodzić dodatkowe badania psychologiczne, aby przedłużyć ważność swojego prawa jazdy. Jeśli ich nie zaliczą, stracą uprawnienia.

BADANIE KIEROWCÓW ZAWODOWYCH – JAKI JEST ICH KOSZT?

Na badania kwalifikujące do pracy oraz badania okresowe kieruje zatrudniający. Zgodnie z prawem pracy ich koszt pokrywa firma, w której jest zatrudniony kierowca. Orientacyjna cena badań lekarskich kształtuje się na poziomie 200 zł, a testów psychologicznych – 150 zł.

Badania lekarskie dla kierowców są niezmiernie istotne dla bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego. Tak samo ważne jest ubezpieczenie OC. W firmach transportowych o ważność ubezpieczenia samochodowego dbają wyznaczeni pracownicy, jednak w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych kierowca i jednocześnie właściciel samochodu sam musi pamiętać o odnowieniu polisy. Warto pamiętać, że jazda bez OC wiąże się z wysokimi opłatami, a w razie spowodowania wypadku sprawca będzie musiał pokryć koszty naprawy szkód. Kara za brak OC w przypadku samochodów osobowych, przy przerwie w ubezpieczeniu powyżej 14 dni, wynosi dwukrotność płacy minimalnej obowiązującej w danym roku (od 1 lipca 2024 r. jest to kwota 8600 zł), a dla samochodów ciężarowych, ciągników siodłowych i autobusów – trzykrotność, co oznacza kwotę 12900 zł.