Jazda bez prawa jazdy – co grozi za jazdę bez uprawnień w 2024 roku?

CO GROZI ZA JAZDĘ BEZ PRAWA JAZDY W 2024?

Zdanie egzaminu i uzyskanie uprawnień do prowadzenia pojazdów danej kategorii jest potwierdzeniem tego, że masz odpowiednie umiejętności i znasz przepisy ruchu drogowego. Co grozi za jazdę bez prawa jazdy? To zależy, co dokładnie się wydarzyło.

• Prowadzenie auta bez dokumentu prawa jazdy – od 5 grudnia 2020 zniesiono obowiązek fizycznego posiadania przy sobie dokumentu (podobnie jak nie ma konieczności posiadania w trakcie jazdy dowodu rejestracyjnego pojazdu ani potwierdzenia posiadania ważnej polisy OC). W razie policyjnej kontroli dane kierowcy są sprawdzane bezpośrednio w Centralnej Ewidencji Kierowców. Za brak dokumentu przy sobie nie grozi więc żadna kara. Co ważne, dotyczy to tylko prawa jazdy wydanego w Polsce - jeśli mamy dokument wydany w innym kraju, zawsze w trakcie prowadzenia samochodu musimy mieć go przy sobie.
• Jazda bez uprawnień – tę kwestię reguluje art. 94 Kodeksu wykroczeń. Zgodnie z nim, kto kieruje pojazdami, mimo że nie wyrobił wymaganych dokumentów, podlega karze grzywny. Zgodnie z taryfikatorem mandatowym opłata może wynosić w tym przypadku od 1 500 do 30 000 zł. Dotyczy to osób, które nigdy nie posiadały prawa jazdy.
• Cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami – najczęściej starosta wydaje taką decyzję m.in. za spowodowanie katastrofy w ruchu drogowym, ucieczkę z miejsca zdarzenia, unikanie kontroli, prowadzenie pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Jeśli mimo braku posiadania uprawnień, kierowca zdecyduje się na prowadzenie pojazdu, to podlega karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Możliwe jest również orzeczenie przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych przez okres do 15 lat. Jeżeli kierowca, na którego zostanie nałożony taki zakaz, mimo to zdecyduje się na jazdę autem, może zostać pozbawiony wolności na czas od 3 miesięcy do 5 lat, co wynika z art. 244 Kodeksu karnego.

Mandat czy kara grzywny to dopiero początek problemów, z którymi może wiązać się kierowanie pojazdem bez uprawnień. Jeśli osoba prowadząca auto była podczas kontroli policji lub innych służb sama, jej samochód zostanie odholowany (oczywiście na koszt kierującego) lub musi pozostać w miejscu zatrzymania (jeśli to bezpieczne dla ruchu). Łatwiej jest w przypadku, gdy była z nią osoba, która może przejąć kierownicę - wtedy to ona usiądzie za kółkiem i może odjechać z miejsca kontroli. Co więcej, kosztowne konsekwencje (zarówno finansowo, jak i zapewne emocjonalnie) czekają na prowadzącego pojazd wówczas, gdy spowoduje szkodę innym uczestnikom ruchu drogowego.

KONSEKWENCJE JAZDY BEZ PRAWA JAZDY

Jeśli w 2024 roku zapomnisz zabrać ze sobą prawo jazdy i spowodujesz szkodę, nie poniesiesz za brak dokumentu żadnych konsekwencji, a odpowiesz jedynie za spowodowanie kolizji. Co ważne, nie ma to wpływu na wypłatę odszkodowania dla poszkodowanych w ramach ubezpieczenia OC. Warto jednak pamiętać, że w przypadku wypadku ważne jest też innego rodzaju wsparcie - wykupując OC w UNIQA, dostajesz w pakiecie także ubezpieczenie Assistance MIDI, dzięki któremu otrzymasz m.in. pomoc informacyjną, jak należy postępować w tak trudnej sytuacji, holowanie pojazdu czy też auto zastępcze.

Problem pojawia się wtedy, gdy prowadzący pojazd spowodował szkodę, a kierował, nie mając uprawnień. Co się wówczas dzieje? Możliwe warianty uzależnione są od tego, z jakiego ubezpieczenia ma być likwidowana szkoda. W przypadku:

• OC – towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaci odszkodowanie poszkodowanym, ale następnie może zwrócić się na drodze regresu do sprawcy zdarzenia, żeby odzyskać te środki. Poszkodowany zatem nie musi martwić się tym, że nie otrzyma odszkodowania. Jego koszty poniesie sprawca zdarzenia;
• AC – ubezpieczyciel może nie wypłacić odszkodowania, jeśli szkodę spowoduje osoba, która nie posiada uprawnień do prowadzenia pojazdów.

Co wówczas, gdy pożyczysz pojazd komuś, kto nie ma uprawnień i to on spowoduje wypadek? Nie otrzymasz odszkodowania z ubezpieczenia autocasco, ale możesz żądać zwrotu kosztów naprawy pojazdu od prowadzącego. Możliwe jednak, że jeśli sprawca nie odda ci dobrowolnie pieniędzy wydanych na naprawę pojazdu, będziesz musiał dochodzić swoich praw w sądzie.

Każdy prowadzący pojazd bez posiadania uprawnień powinien mieć świadomość tego, jak ryzykuje, jeżdżąc autem. Jeśli spowoduje wypadek, w którym poszkodowany odniesie trwały uszczerbek na zdrowiu czy zdarzenie będzie przyczyną śmierci jednego z uczestników, to odszkodowanie może przekroczyć nawet milion złotych. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wypłaca odszkodowania poszkodowanym, gdy zdarzenia spowodują nieubezpieczeni lub nie uda się odnaleźć sprawcy. Rekordzista musi zwrócić tej instytucji 1,4 mln złotych za wypadek spowodowany nieubezpieczonym motocyklem, którego efektem była śmierć rowerzysty. Inny sprawca ma obowiązek oddać 1,37 mln za spowodowanie wypadku, w którego konsekwencji poszkodowany jest sparaliżowany. W przywołanych przypadkach kierowcy zostali obciążeni koniecznością zwrotu odszkodowania wypłaconego poszkodowanym z innego tytułu niż brak uprawnień do prowadzenia pojazdów, ale takie same następstwa mogą dotknąć prowadzących pojazdy, którzy siadają za kierownicę, nie mając uprawnień i do wypadku dojdzie z ich winy.

Warto pamiętać, że umożliwianie jazdy kierowcy, który nie posiada uprawnień, jest karane grzywną - pasażerowie także są odpowiedzialni za podróż.

JAZDA BEZ PRAWA JAZDY PO ZDANYM EGZAMINIE

Zdałeś egzamin na prawo jazdy i z niecierpliwością czekasz na wydanie dokumentu? Skoro potwierdziłeś, że potrafisz prowadzić samochód, to czy dozwolona jest jazda bez prawa jazdy po zdanym egzaminie? Jeżeli nie posiadasz tego dokumentu, nie powinieneś kierować autem. Jeśli złamiesz tę zasadę, zostaniesz potraktowany tak jak kierowca, który nie ma uprawnień, czyli zapłacisz grzywnę. Prawo daje też podstawę do tego, by w przypadku skierowania sprawy do sądu został orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Jeżdżenie bez prawa jazdy i w tej sytuacji jest bardzo złym pomysłem.

ELEKTRONICZNA WERSJA PRAWA JAZDY

Rozwój technologii daje nam wiele możliwości także w przedstawianym tu zakresie. Od chwili, kiedy zgodnie z prawem nie musimy mieć przy sobie dokumentu prawa jazdy podczas kierowania autem, weszło w życie także tzw. mPrawo Jazdy. Od 5 grudnia 2020 możesz mieć na swoim smartfonie dokument, który wystarczy w czasie kontroli policji czy po stłuczce, jeśli konieczne będzie spisanie danych. Wszystko dzięki aplikacji mObywatel, w której możesz aktywować elektroniczne prawo jazdy. Chcesz z tego skorzystać? Należy wcześniej założyć tzw. profil zaufany - możesz zrobić to na stronie www.pz.gov.pl/. Zarówno założenie profilu zaufanego, jak i pobranie aplikacji są darmowe.