Jazda pod wpływem alkoholu – co grozi kierowcy w 2025 roku? Jazda po alkoholu w przepisach Kodeksu Karnego i Kodeksu wykroczeń
Jazda pod wpływem alkoholu jest nieodpowiedzialna i surowo karana – to jedna z częstych przyczyn wypadków drogowych. Sprawcami tego typu zdarzeń są najczęściej osoby w wieku 25-39 lat. Niestety, mimo świadomości konsekwencji, polscy kierowcy wciąż siadają za kółkiem po wypiciu nisko- lub wysokoprocentowych trunków. Z jakimi konsekwencjami prawnymi muszą liczyć się ci, którzy zdecydują się na jazdę pod wpływem alkoholu?
STAN NIETRZEŹWOŚCI A STAN WSKAZUJĄCY NA SPOŻYCIE ALKOHOLU – RÓŻNICE
Dopuszczalny poziom alkoholu we krwi wynosi 0,2 promila. To oznacza, że jeśli podczas kontroli zostanie wykryte 0-0,19 promila, kierowca nie podlega odpowiedzialności karnej.
Jeśli jednak stężenie alkoholu we krwi przekracza 0,2 promila, i mieści się w zakresie 0,2-0,5 promila lub 0,1-0,25 mg alkoholu na 1 dm3 wydychanego powietrza, możemy mówić o tzw. stanie po użyciu alkoholu.
Stan nietrzeźwości, według obowiązujących przepisów prawa (art. 115 § 16 Kodeksu karnego), wskazuje na zawartość alkoholu we krwi, która przekracza 0,5 promila. O stanie nietrzeźwości możemy mówić też w sytuacji, gdy zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu wynosi 0,25 mg na 1 dm3 lub więcej. Przykładowo, już po wypiciu jednego piwa we krwi osoby dorosłej może znaleźć się 0,26 promila i 0,13 mg/dm3 w wydychanym powietrzu, tak więc znajduje się ona w stanie nietrzeźwości i absolutnie nie powinna siadać za kółkiem.
Należy przy tym pamiętać, że jazda pod wpływem alkoholu – poza stwarzaniem ogromnego zagrożenia – podlega odpowiedzialności karnej. Co więcej, kontroli i karom podlega też kierowanie pod wpływem innych środków odurzających, np. narkotyków, w tym marihuany czy tzw. dopalaczy. Jeśli chodzi o marihuanę, policyjne testy mogą wykryć ją nawet po 14 dniach! Co zatem może spotkać osobę kierującą pojazdem na tzw. "podwójnym gazie"?
PROWADZENIE POJAZDU POD WPŁYWEM ALKOHOLU – KARY ZA JAZDĘ PO PIJANEMU I W STANIE PO UŻYCIU ALKOHOLU
Kary za jazdę samochodem w stanie po użyciu alkoholu lub pod wpływem środka odurzającego są różne. Zgodnie z art. 87 Kodeksu wykroczeń kierowca musi liczyć się z:
- karą aresztu,
- grzywną w wysokości nie niższej niż 2500 zł,
- zakazem prowadzenia pojazdów do 3 lat,
- 15 punktami karnymi.
Co ważne, jeśli osoba, która została ukarana, ma pracę związaną z prowadzeniem samochodu, może okazać się, że pracodawca zwolni ją dyscyplinarnie. Na podstawie informacji z sądu, że taki zakaz został zastosowany, może zakończyć umowę o pracę poprzez jej rozwiązanie.
Natomiast jeśli chodzi o jazdę w stanie nietrzeźwości (gdy stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu przekracza 0,5 promila), mówimy już o przestępstwie. Taki kierowca wpisywany jest do Krajowego Rejestru Karnego. W myśl art. 178a Kodeksu Karnego grozi mu:
- kara pozbawienia wolności do 3 lat,
- kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (w przypadku recydywy),
- przepadek auta, jeśli zawartość alkoholu w organizmie kierowcy była nie niższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo prowadziła do takiego stężenia,
- 15 punktów karnych,
- grzywna (wysokość zależy od dochodów kierowcy – osiąga zakres 10-540 stawek dziennych, z czego minimalna wynosi nie mniej niż 10 zł i nie więcej niż 2000 zł),
- co najmniej 3-letni zakaz prowadzenia pojazdów (nawet do dożywotniego),
- sankcja na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej (co najmniej 5000 zł).
Najsurowiej karane są te osoby, które dopuściły się już jazdy pod wpływem alkoholu w przeszłości. Kierowca-recydywista może spędzić w więzieniu nawet 5 lat i zapłacić co najmniej 10 000 złotych świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej. Grozi mu też co najmniej 3-letni zakaz prowadzenia pojazdów.
Co więcej, jeśli dana osoba została zatrzymana za jazdę po alkoholu, za co otrzymała karę, a ponownie zechce usiąść za kierownicą, będzie musiała przejść kurs reedukacyjny, który dotyczy profilaktyki przeciwalkoholowej. A jeśli zakaz prowadzenia trwał dłużej niż rok, będzie musiała ponownie zdać egzamin na prawo jazdy.
CO GROZI KIEROWCY ZA SPOWODOWANIE WYPADKU POD WPŁYWEM ALKOHOLU? ZAKAZ PROWADZENIA POJAZDÓW, CZYLI UTRATA PRAWA JAZDY
Pijany sprawca wypadku komunikacyjnego może podlegać karze pozbawienia wolności do 20 lat oraz zakazowi prowadzenia pojazdów mechanicznych (jeśli są ranni lub zabici, zakaz może być dożywotni). Oprócz zakazu można spodziewać się zasądzenia świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Minimalna kwota świadczenia wynosi 10 000 zł, a maksymalna – 60 000 zł.
W tej sytuacji towarzystwo skorzysta z tzw. regresu ubezpieczeniowego w OC (wysunie żądanie do sprawcy wypadku o zwrot odszkodowania wypłaconego ofierze). Uśredniając, roszczenie regresowe wynosi około 10 000 zł, jednak zdarzają się sytuacje, w których w przypadku wyrządzenia szkód na osobie, kwoty sięgają setek tysięcy, a nawet milionów złotych. Jeśli nietrzeźwy kierowca nie zwróci odszkodowania, może dojść do egzekucji komorniczej. W ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych kwestia ta została uregulowana w art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG I PBUK, zaś w przypadku ubezpieczeń dobrowolnych (np. AC)taki zapis niemal zawsze znajduje się w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia.
CO GROZI ZA JAZDĘ ROWEREM POD WPŁYWEM ALKOHOLU? JAZDA PO ALKOHOLU INNYM POJAZDEM
A jak wygląda kwestia nietrzeźwych rowerzystów w 2025 roku? W tym przypadku przepisy są bardziej liberalne, choć zgodnie z art. 87. Kodeksu wykroczeń jazda rowerem pod wpływem alkoholu jest zakazana (rowerzysta może stwarzać zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego). Tego typu zachowanie dla pijanego cyklisty może skończyć się aresztem lub karą pieniężną w wysokości od 1000 złotych (przy stwierdzeniu 0,2-0,5 promila alkoholu).
Natomiast jeśli rowerzysta będzie miał w wydychanym powietrzu 0,5 promila alkoholu lub więcej, grozi mu kara aresztu albo grzywna od 2500 do 5000 złotych. Sąd może również orzec zakaz prowadzenia pojazdów innych niż mechaniczne (np. roweru, deskorolki, hulajnogi) na okres od 6 miesięcy do nawet 3 lat. Dlatego też, będąc pod wpływem alkoholu, rozsądniej poprowadzić rower, zamiast na nim jechać.
Jeśli sprawa zostanie skierowana do sądu, ten może orzec nawet 30 000 zł grzywny.
JAZDA POD WPŁYWEM ALKOHOLU – NIE RYZYKUJ!
Jeśli poprzedniego dnia spożywaliśmy trunki i nie jesteśmy pewni, czy możemy prowadzić auto, powinniśmy odwiedzić najbliższy komisariat policji lub kupić alkomat do użytku prywatnego, aby w każdej chwili móc sprawdzić aktualny poziom trzeźwości.
Warto przy tym pamiętać, że opisane tu przepisy dotyczą tylko Rzeczypospolitej Polski. Jeśli więc przekraczamy granice kraju, musimy brać pod uwagę prawo panujące na danym terenie. Przykładowo, w Czechach, Słowacji czy Estonii, dopuszczalna ilość promili we krwi wynosi 0,0. Tak samo jak w Polsce (dopuszczalne 0,2 promila) wygląda to w Szwecji i Norwegii. W Wielkiej Brytanii czy na Malcie wynosi natomiast 0,8 promila.
Według danych Komendy Głównej Policji w 2023 roku użytkownicy dróg (kierujący, piesi, pasażerowie) będący pod działaniem alkoholu, uczestniczyli w 2074 wypadkach drogowych (9,9% ogółu zdarzeń). Śmierć w nich poniosło 290 osób (15,3% ogółu zabitych), a 2263 osoby odniosły obrażenia (9,4% ogółu rannych).
Najwięcej wypadków kierujący spowodowali na skutek niedostosowania prędkości do warunków ruchu, nieustąpienia pierwszeństwa przejazdu, niezachowania bezpiecznej odległości między pojazdami oraz nieprawidłowego wyprzedzania.
Niezależnie jednak od tego, gdzie się znajdujemy i jakie są limity dopuszczalnej ilości alkoholu we krwi, zachowujmy się odpowiedzialnie.
