Odwołanie od mandatu – jak je napisać, w jakiej sytuacji można się odwołać?

Odwołanie od mandatu – kto i kiedy może je złożyć?

Zgodnie z ustawą prawomocny mandat karny można uchylić w następujących przypadkach:

• kiedy czynność nie była wykroczeniem (np. dzień po zmianie przepisów, kiedy to nasze działanie nie było już zakwalifikowane jako wykroczenie);
• jeśli możliwość ukarania przysługuje tylko sądowi; 
• działanie nastąpiło wskutek obrony koniecznej lub obrony dobra chronionego prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można było uniknąć (np. podczas ratowania życia);
• za działanie, które zostało spowodowane chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym lub innym zakłóceniem czynności psychicznych (np. atak schizofrenii).

Odwołanie od mandatu może złożyć każdy, kto uważa, że kara została nałożona na niego niesłusznie. W przypadku osób, które nie skończyły 17 lat – wnioskuje rodzic lub opiekun prawny, natomiast jeśli ukarana została osoba ubezwłasnowolniona, w jej imieniu występuje przedstawiciel ustawowy bądź kurator.

Procedura odwołania do mandatu

Wniosek o odwołanie od mandatu należy dostarczyć do odpowiedniego organu w ciągu 7 dni od daty wystawienia. Następnie sąd bada okoliczności i wyznacza termin rozprawy. Nie ma ściśle określonego terminu, w jakim musi rozpatrzyć wniosek, stąd trzeba czekać na listowne potwierdzenie terminu procesu.

Na posiedzeniu sąd rozpatruje wniosek i wydaje postanowienie. Jeśli nie dostaliśmy informacji o obowiązkowym stawiennictwie na rozprawie, nasza obecność jest dobrowolna.

Zdarza się, że sędzia, po zapoznaniu się ze zgromadzonym materiałem, uzna, że jest on wystarczającym do wydania wyroku. W takim wypadku rozprawa nie musi się odbyć, a orzeczenie zostaje wydane bez naszego udziału.

Postępowanie sądowe w sprawie odwołania od mandatu drogowego jest bezpłatne.

Co się dzieje do czasu wydania wyroku z grzywną? Obowiązek zapłaty pojawi się dopiero po ogłoszeniu wyroku. Należy jednak pamiętać, że sąd może nałożyć wyższą karę, niż wynika z mandatu. Podobna sytuacja jest w przypadku punktów karnych. Wprawdzie są one zarejestrowane w systemie, jednak do czasu rozstrzygnięcia nie powodują odebrania prawa jazdy (jeśli limit był przekroczony) ani nie powiększają ich puli.

Odwołanie od mandatu – jak napisać wniosek?

Nie ma jednolitego wzoru wniosku o odwołanie od mandatu, dlatego można go sformułować w dowolny sposób. Aby jednak został przyjęty, należy w nim zawrzeć następujące elementy:

• nazwa i adres sądu rejonowego, właściwego dla miejsca, w którym została nałożona kara grzywny;
• datę i miejsce sporządzenia wniosku;
• dane osobowe składającego wniosek (imię i nazwisko, adres, numer PESEL oraz numer i seria dowodu osobistego);
• numer mandatu i jego wysokość (numer i seria mandatu znajdują się na górze druku po prawej stronie);
• opis zdarzenia wraz ze szczegółami, miejscem oraz godziną zdarzenia;
• przesłanki przemawiające za uchyleniem mandatu, im więcej konkretnych informacji, tym większa szansa na pozytywne rozpatrzenie sprawy;
• podpis wnioskodawcy.

Pismo można dostarczyć do sądu osobiście lub wysłać listem poleconym.

Umorzenie kary grzywny

Gdy przyjęliśmy wystawiony mandat, można również zwrócić się do odpowiednich instytucji o umorzenie kary grzywny w całości albo częściowo, rozłożenie płatności na raty lub odroczenie terminu zapłaty. Przesłankami do złożenia pisma może być trudna sytuacja materialna lub stan zdrowia (ciężka choroba, długotrwała rehabilitacja). Trzeba pamiętać, że w polskim prawie nie istnieje pojęcie anulowania mandatu, stąd, jeśli wniosek zostanie tak zatytułowany – nie zostanie przyjęty.

Pismo powinno zawierać: dane urzędu, do którego będziemy składać wniosek; miejsce i datę sporządzenia dokumentu; dane teleadresowe wnioskodawcy; numer i serię mandatu; kwotę nałożonej kary; informację, o co wnioskujemy, np. rozłożenie na 5 rat lub częściowe umorzenie grzywny, opis sytuacji, która przyczynia się do niemożności spłaty mandatu oraz czytelny podpis wnioskodawcy. Do pisma należy dołączyć wszelkie dokumenty potwierdzające trudną sytuację, tj. zaświadczenie o zarobkach, emeryturze czy rencie lub dokumentację medyczną.

Dokumenty należy złożyć w urzędzie wojewódzkim, w ciągu 7 dni od wystawienia. W przypadku mandatu wystawione przez Inspekcję Transportu Drogowego (ITD) wniosek trzeba przesłać do Głównej Inspekcji Transportu Drogowego.

Przedawnienie mandatu

W Polsce najczęściej wypisywane są mandaty kredytowe. Uprawomocniają się wraz z pokwitowaniem ich przyjęcia. Zgodnie z art. 45 Kodeksu wykroczeń przedawnienie mandatu następuje po 3 latach. Jeśli odmówiliśmy przyjęcia grzywny, organ ścigania ma rok na skierowanie sprawy do sądu, natomiast ten - 2 lata na wydanie wyroku. Po tym terminie następuje przedawnienie.

Nieprzyjęcie mandatu – konsekwencje

Kiedy policjant chce nas ukarać grzywną, a my się nie zgadzamy z wysokością lub zasadnością kary, zawsze mamy możliwość nieprzyjęcia mandatu. O tej opcji powinniśmy zostać poinformowani przez funkcjonariusza.

Odmowa przyjęcia mandatu powoduje skierowanie sprawy do sądu. Trzeba pamiętać, że nie jest to jedyna konsekwencja naszego działania. Po pierwsze, nasz wniosek rozpatrzy sąd właściwy dla miejsca, gdzie zaistniała sytuacja, a nie tam, gdzie mieszkamy. Zatem kiedy dostaliśmy mandat nad morzem, a mieszkamy w Bieszczadach, trzeba będzie pojechać na rozprawę nad morze. Po drugie, jeśli mandat dotyczył kolizji drogowej, może się okazać, że zostaniemy uznani za sprawcę lub współwinnego. Wprawdzie w takiej sytuacji odszkodowanie za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej zostanie pokryte z ubezpieczenia OC, jednak z pewnością to zdarzenie będzie miało wpływ na wysokość składki w kolejnych latach. Po trzecie, dodatkowe koszty może generować konieczna porada prawna.