Poduszka powietrzna – jak działa w samochodzie?

Poduszki powietrzne mają już 70 lat

Jednym z podstawowych elementów pasywnego systemu bezpieczeństwa w samochodzie jest poduszka powietrzna. Kto wynalazł ten użyteczny sprzęt? Za jej twórcę uznaje się emerytowanego amerykańskiego inżyniera Johna W. Hetricka, który po przeżyciu wypadku samochodowego z żoną i córką w latach 50. XX wieku, rozpoczął pracę nad stworzeniem urządzenia, które podczas zderzenia pozwalałoby zamortyzować siłę uderzenia kierowcy i pasażerów o elementy konstrukcyjne pojazdu. Wynalezione wówczas urządzenie stało się pierwowzorem do opracowania poduszek powietrznych, jakie współcześnie montuje się w samochodach. Po żmudnych miesiącach wytężonej pracy, w 1953 roku zdobył patent na "zespół poduszki bezpieczeństwa dla pojazdów samochodowych".

Dekadę później kolejny amerykański inżynier – Allen Kent Breed - opracował system składający się z czujników zderzenia, które po wykryciu kolizji, aktywowały wybuch poduszki powietrznej. Prace nad urządzeniami zwiększającymi bezpieczeństwo kierowcy podejmowali również inżynierowie z przodujących koncernów motoryzacyjnych. Prowadzone przez nich badania koncentrowały się w szczególności na tym, by wystrzał poduszki powietrznej następował w odpowiednim momencie oraz nie powodował powstawania wtórnych obrażeń.

Pierwsza poduszka powietrzna w kierownicy została zastosowana w samochodzie marki Ford już w 1971 r. Niewiele później airbagi zaczęto montować również w pojazdach General Motors czy Mercedes. Pierwszym samochodem, który oferował w opcji zespół bezpieczeństwa - pasy bezpieczeństwa wraz z poduszką powietrzną, był Mercedes klasy S: W126 z 1980 roku.

W połowie lat 90. na rynku pojawiły się pojazdy wyposażone w poduszki boczne.

Poduszki powietrzne – rodzaje

Jeszcze na początku lat 90. w większości samochodów montowana była tylko jedna poduszka powietrzna, znajdująca się w kierownicy. Z czasem na rynku pojawiły się pojazdy wyposażone w dodatkowe airbagi, które miały chronić pozostałych pasażerów. Dziś większość aut posiada kilka zintegrowanych ze sobą poduszek powietrznych. Do najpopularniejszych z nich należą:

• poduszki przednie, znajdujące się w kierownicy oraz części deski rozdzielczej po stronie pasażera,
• poduszki boczne, montowane najczęściej w panelu drzwi lub krawędzi fotela,
• poduszki kolanowe, znajdujące się pod kierownicą oraz pod schowkiem od strony pasażera.

Od kilkunastu lat w niektórych pojazdach montowane są dodatkowe airbagi, uzupełniające system poduszek bocznych, jakimi są kurtyny powietrzne. W samochodzie montuje się je najczęściej w podsufitce, tuż przy krawędzi z drzwiami. Dzięki temu doskonale chronią głowę kierowcy, nie tylko przed uderzeniem, lecz także odłamkami szkła z rozbitej szyby. Obecnie firmy dbają również o bezpieczeństwo jadących na tylnej kanapie, montując ochraniacze boczne.  

Poduszka powietrzna – jak działa?

Typowe poduszki powietrzne w samochodzie składają się z trzech elementów. Pierwszym z nich jest układ obejmujący mikroprocesor oraz czujnik zderzenia. Ten system odpowiada za uaktywnienie poduszki powietrznej, gdy dojdzie do wypadku. Drugim elementem jest generator gazu, który odpowiada za wystrzelenie poduszki i jej błyskawiczne napełnienie się powietrzem. Ostatnim elementem jest worek wykonany z materiału o niskiej przepuszczalności powietrza, który napełnia się gazem podczas zderzenia. 

Dane pochodzące z czujników zderzenia decydują o tym, kiedy wystrzeli poduszka powietrzna. Sterowniki gromadzą informacje m.in. na temat układu hamulcowego, ciśnienia i nacisku na elementy konstrukcyjne pojazdu. Jeżeli dojdzie do zderzenia o odpowiednio dużej sile, czujniki aktywują generator gazu. Pod wpływem reakcji chemicznej następuje wybuch poduszki powietrznej. Worek w przeciągu zaledwie 50 milisekund napełnia się gazem, rozrywając osłony w odpowiednich miejscach.

Poduszka powietrzna może wystrzelić z prędkością dochodzącą nawet do 300 km/h. To ogromna szybkość, dlatego, by uniknąć obrażeń wtórnych, tak ważne jest, aby podczas wypadku użytkownicy pojazdu mieli zapięte pasy. Kształt poduszki zależy od tego, w jakim miejscu jest zamontowana i którą część ciała ma chronić.

Wystrzelone poduszki następnie opróżniają się za pomocą otworów wentylacyjnych. To z kolei pozwala uniknąć nadmiernego, napełnionego gazem, worka na głowę i klatkę piersiową kierowcy oraz pasażerów.

Poduszka powietrzna – czy zawsze musi być włączona?

Chociaż stosowanie poduszek powietrznych znacząco podnosi bezpieczeństwo użytkowników pojazdu, to jednak przepisy dopuszczają możliwość wyłączenia poduszki powietrznej w samochodzie.  Dotyczy to w szczególności sytuacji związanej z przewożeniem dziecka znajdującego się foteliku samochodowym na przednim siedzeniu, który jest zapięty tyłem do kierunku jazdy. W takim przypadku należy wyłączyć airbag, ale tylko ten, który znajduje się po stronie pasażera. Wbrew informacjom, które można znaleźć w internecie, przywilej dezaktywowania poduszek powietrznych nie dotyczy osób noszących okulary czy cierpiących na dolegliwości związane z kręgosłupem.

Poduszki powietrzne w samochodzie – obowiązki właściciela pojazdu

Przy normalnym sposobie użytkowania samochodu wymiana poduszek powietrznych nie jest konieczna. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nowe poduszki należy jednak zamontować, jeżeli doszło do zderzenia, zaś znajdujące się w samochodzie airbagi zostały wystrzelone. Wszystko dlatego, że na powierzchni worka mogą pojawić się uszkodzenia, przez co, podczas kolejnej kolizji, poduszki nie będą w stanie w dostatecznym stopniu ochronić kierowcy i pasażerów.

Wymiana poduszek powietrznych w samochodzie z pewnością nie należy do najtańszych. Koszt jednej waha się w granicach od 300 do 800 zł. Do tej kwoty należy doliczyć również koszt zakupu czujnika zderzenia oraz samej usługi serwisowej. Właściciele pojazdów, w zależności od wybranego pakietu ubezpieczenia, mogą sfinansować ten wydatek za pomocą polisyAC. O tym, czy ubezpieczyciel pokryje koszty związane z wymianą poduszek powietrznych, dowiesz się z Ogólnych Warunków Ubezpieczenia.

Do serwisu warto się też udać, gdy na desce rozdzielczej zapali się kontrolka poduszki powietrznej. Sygnalizuje ona problem występujący w obrębie układu pasywnego systemu bezpieczeństwa w samochodzie. Taka kontrolka najczęściej zapala się, gdy dojdzie do poluzowania lub rozłączenia wtyczek poduszki i sterownika lub też, kiedy czujnik zderzeniowy ulegnie awarii.