Samochód zabytkowy – ubezpieczenie i rejestracja

Samochód zabytkowy - jakie kryteria powinien spełniać?

Pierwsze pytanie, jakie nasuwa się  w związku z samochodem zabytkowym, to: ile lat musi mieć auto, żeby zostało uznane za zabytek? Generalnie pojazd powinien mieć co najmniej 25 lat i od 15 lat nie może być produkowany. Przy tym musi zachować przynajmniej 75% oryginalnych części. 

W wyjątkowych sytuacjach również młodsze auto może zostać uznane za zabytkowe, jeśli:

• jest rzadkie,
• wiąże się z istotnymi wydarzeniami historycznymi lub sportowymi,
• było użytkowane przez osoby uznane powszechnie za wyjątkowo ważne,
• dokumentuje ważny etap rozwoju techniki motoryzacyjnej,
• zastosowano w nim unikalne rozwiązania konstrukcyjne,
• posiada oryginalne wykonanie,
• jest odtworzone zgodnie z technologią jego produkcji.

O tym, czy pojazd spełnia cechy zabytkowego, decyduje konserwator na wniosek uprawnionego rzeczoznawcy z dziedziny historii motoryzacji i oceny pojazdów zabytkowych.

Rejestracja pojazdu zabytkowego

Zanim rejestracja samochodu zabytkowego będzie możliwa, kierowca musi zgromadzić odpowiednią dokumentację. Jak przebiega rejestracja na zabytek krok po kroku?

Potwierdzenie własności samochodu zabytkowego

Udokumentowaniem własności może być umowa sprzedaży, faktura VAT lub decyzja sądu o przyznaniu pojazdu w spadku. W przypadku braku dowodu rejestracyjnego, który mógł zostać zagubiony wiele lat temu przez poprzedniego właściciela, składa się oświadczenie o braku dowodu pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Takie rozwiązanie podczas rejestracji jest możliwe tylko w przypadku zabytkowych samochodów. 

Uzyskanie wpisu do rejestru zabytków

Kolejnym krokiem jest udanie się do rzeczoznawcy od spraw techniki samochodowej. Po dokładnym zapoznaniu się ze stanem naszego samochodu sporządzi on kartę ewidencyjną samochodu, tzw. białą kartę wraz z odpowiednimi fotografiami. Dokument jest sporządzany w trzech egzemplarzach: jeden otrzymuje właściciel, drugi zostaje przekazany do Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie, a trzeci przedstawiany jest Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków. Koszt wykonania „białej karty” to wydatek od 250 do 450 zł. Na jej podstawie konserwator włącza samochód do ewidencji zabytków i wydaje zaświadczenie, z którym należy udać się do okręgowej stacji kontroli pojazdów (OSKP). 

Badanie techniczne zabytkowego auta

W OSKP musimy przedstawić dowód własności samochodu oraz wniosek o rejestrację auta zabytkowego, który zawiera 71 bardzo szczegółowych pytań technicznych o pojeździe. Wypełnienie tego wniosku jest dość skomplikowane, dlatego niektórzy kierowcy decydują się na powierzenie tej czynności rzeczoznawcy. Po pomyślnym badaniu technicznym auta, diagnosta wydaje zaświadczenie o dopuszczeniu pojazdu do ruchu drogowego. Może również wydać zaświadczenie, że dopuszcza samochód zabytkowy do ruchu, ale z ograniczeniami, np. prędkości, gdy auto ma przestarzały układ hamulcowy. Koszt badania technicznego pojazdu zabytkowego to około 250 zł. Po pierwszym badaniu technicznym taki samochód jest zwolniony z okresowych kontroli. 

Opinia konserwatora zabytków

Wyniki badań technicznych wraz z „białą kartą” należy dostarczyć Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków. Konserwator dokona oceny na podstawie przedstawionych dokumentów oraz wyda decyzję, czy pojazd może zostać wpisany jako samochód zabytkowy. W zdecydowanej większości przypadków, jeśli spełnione zostały wszystkie warunki, konserwator wydaje pozytywną decyzję o rejestracji. Zdarza się jednak, że rejestracja zabytku nie jest możliwa, np. w przypadku, gdy w danym regionie jeździ dużo samochodów danego modelu. Pozytywna decyzja konserwatora to dla nas zielone światło i możemy przystąpić do rejestracji zabytkowego auta w wydziale komunikacji. 

Rejestracja w wydziale komunikacji

Rejestracja auta na zabytek jest możliwa po zgromadzeniu następujących dokumentów: dowodu własności pojazdu, dowodu rejestracyjnego (lub oświadczenia o jego braku złożonego w wydziale komunikacji), dowodu tożsamości właściciela lub właścicieli pojazdu, potwierdzenia wpisania pojazdu do ewidencji zabytków, zaświadczenia o dopuszczeniu do ruchu. Z taką dokumentacją należy udać się do wydziału komunikacji. Opłata, jaką będziemy musieli uiścić, żeby otrzymać żółte tablice rejestracyjne to około 200-300 zł.

Decydując się na rejestrację zabytkowego samochodu, trzeba liczyć się ze sporym wydatkiem - od kilkuset złotych do kilkunastu tysięcy.

Ubezpieczenie samochodów zabytkowych

Ubezpieczenie OC samochodu zabytkowego jest konieczne, podobnie jak w przypadku każdego innego auta poruszającego się po polskich drogach. Przywilejem właścicieli pojazdów zabytkowych jest to, że mogą oni wykupić tzw. OC krótkoterminowe, czyli na okres krótszy niż 12 miesięcy. Taki rodzaj ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest dostępny na minimum 30 dni. Oznacza to, że jeśli jeździmy samochodem zabytkowym tylko w lecie, kiedy odbywają się zjazdy miłośników aut historycznych, a w sezonie jesienno-zimowym już nie, to nie musimy decydować się na droższe, całoroczne OC. 

Trzeba pamiętać o tym, że OC krótkoterminowe nie przedłuża się automatycznie i za każdym razem, gdy zamierzamy podróżować naszym zabytkiem, musimy kupować polisę na nowo. Za jazdę samochodem zabytkowym bez ważnego ubezpieczenia grożą takie same kary, jak w przypadku zwykłych samochodów.

Cena krótkoterminowego ubezpieczenia OC zależy od zasad panujących w danym towarzystwie ubezpieczeniowym. Niektóre firmy posiadają stałą stawkę ubezpieczenia na 30 dni, inne wyliczają ją indywidualnie - na podstawie parametrów pojazdu i informacji o kierowcy. 

Ubezpieczenie AC samochodu zabytkowego jest bardziej skomplikowane. Towarzystwo ubezpieczeniowe może nie posiadać oferty dla danego modelu.

Obowiązki właściciela samochodu zabytkowego

Oprócz licznych przywilejów, takich jak zwolnienie z konieczności wykonywania okresowych badań technicznych czy możliwość wykupienia krótkoterminowego ubezpieczenia OC, posiadacze żółtych tablic zabytkowych mają też wiele obowiązków. Użytkowanie retro auta nie jest tak swobodne, jak zwykłego samochodu. Wiele decyzji nie może zostać podjętych bez zgody konserwatora zabytków. 

Jakie obowiązki wiążą się z posiadaniem samochodu zabytkowego?

• Należy dbać o stan techniczny zabytkowego samochodu, aby utrzymywać go w jak najlepszym stanie - nie można go niszczyć czy przerabiać, np. montować instalacji gazowej.
• W zabytkowym aucie nie można wymieniać głównych podzespołów (silnika, skrzyni biegów, mostu) bez zgody konserwatora zabytków.
• Wymiana elementów samochodu jest możliwa przede wszystkim na części oryginalne, jedynie 25% elementów może być nieoryginalnych.
• Samochód zabytkowy musi być dobrze zabezpieczony przed kradzieżą i uszkodzeniem.
• W przypadku chęci sprzedaży zabytkowego auta trzeba uzyskać zgodę konserwatora.
• Konieczne jest również poinformowanie konserwatora o chęci wyjazdu samochodem za granicę, w przypadku samochodów zabytkowych mających więcej niż 50 lat oraz wartych więcej niż 32 tys. zł.
• W przypadku całkowitego uszkodzenia samochodu konieczne jest jego zezłomowanie.

Decyzja o zarejestrowaniu samochodu jako zabytek powinna być dobrze przemyślana, ponieważ jest nieodwracalna. Samochód, który raz zyskał status zabytkowego, nie może zostać później zarejestrowany w normalnym trybie.