Zagrożenie powodziowe w Polsce – statystyki i ocena ryzyka
Na podstawie ustawy z 20 lipca 2017 roku Prawo wodne, rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z 4 października 2018 roku oraz unijnej Dyrektywy Powodziowej, przygotowane zostały mapy, które wskazują, gdzie występuje największe zagrożenie powodziowe. Możesz je zobaczyć na stronie: https://gospodarkamorska.bip.gov.pl/mapy-zagrozenia-powodziowego-i-mapy-ryzyka-powodziowego/
W ciągu ostatnich 50 lat doszło do wielu klęsk żywiołowych. Poniżej przedstawiamy najpoważniejsze w skutkach zalania, które wystąpiły na obszarze Polski.
- W 1979 roku miała miejsce powódź spowodowana roztopami po wyjątkowo śnieżnej zimie, która dotknęła miasta i wsie właściwie w całym kraju. Największe szkody poniesiono w Pułtusku, gdzie pod wodą znalazło się 1/3 miasta.
- Powódź zatorowa w styczniu 1982 roku, spowodowana zatorem lodowym na Wiśle w okolicy Włocławka, spowodowała, że część Płocka znalazła się pod wodą. Zalało 10 tys. ha terenu i ponad 5 tys. budynków.
- Powódź tysiąclecia z lipca 1997 roku była największą katastrofą naturalną w powojennej Polsce. Śmierć poniosło wówczas 56 osób, a około 1500 rodzin straciło dach nad głową. Zalane były m.in. Opole, Nysa, Racibórz czy Wrocław.
- W 2010 roku, w połowie maja, doszło do powodzi wywołanej ulewnymi deszczami. Śmierć w jej wyniku poniosło 25 osób. Wisła osiągnęła najwyższy poziom wody w znanej historii – 956 cm. Poszkodowanych zostało 70 tys. rodzin. Straty materialne poniosło 811 gmin oraz 1,4 tys. przedsiębiorstw. Wielka woda zniszczyła 18 tys. budynków mieszkalnych, 800 szkół i 160 przedszkoli. 10 tys. km dróg uległo uszkodzeniom. Woda zalała nawet Kraków, po przerwaniu wału na Wiśle.
Ostatnia powódź na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie miała miejsce w połowie września 2024 roku.
Najbardziej narażone na zalania są nie tylko obszary położone wzdłuż dużych rzek, takich jak Wisła, Odra czy Narew, ale także mniejszych, jak choćby Nysa Kłodzka. Ochrona domu przed zalaniem na tych terenach to konieczność.
Dane o stratach powodziowych z ostatniej dekady
Powódź we wrześniu 2024 roku objęła południowe województwa – Opolszczyznę i Dolny Śląsk. Najbardziej ucierpiały: Stronie Śląskie, Głuchołazy, Kłodzko i Nysa. Straty w infrastrukturze wodnej są szacowane na 3,5 mld zł, a w drogach i mostach – na kolejne 1,5 mld zł. Drugie tyle mógł wynieść koszt naprawy zniszczeń dróg samorządowych i lokalnych.
Powódź stulecia z 1997 roku kosztowała Polskę 12 mld zł, zaś kolejna pociągnęła za sobą straty rzędu 13,6 mld zł.
Jak ocenić ryzyko zalania i podtopienia Twojej nieruchomości?
W celu oceny ryzyka zalania Twojego domu sięgnij po mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej cyklicznie przygotowuje listę rzek o najwyższym zagrożeniu powodziowym, posiłkując się gromadzonymi od 75 lat danymi. Naukowcy wyliczają wskaźnik potencjału powodziowego na podstawie powierzchni zlewni i maksymalnego przepływu.
Skorzystaj także z Hydroportalu, który zarządzany jest przez Wody Polskie. To część Informatycznego Systemu Osłony Kraju. Informacje o terenach zalewowych znajdują się także w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego, który możesz sprawdzić na stronie www.geoportal.gov.pl.
Jeśli z map wynika, że istnieje wysokie ryzyko zalania Twojej nieruchomości przez powódź, podejmij odpowiednie kroki, aby ją zabezpieczyć. Warto to zrobić, ponieważ zmiany klimatyczne i anomalie pogodowe, które w ostatnich latach obserwujemy, mogą powodować powodzie i lokalne podtopienia.
Podstawowe metody zabezpieczenia przeciwpowodziowego – jak przygotować dom na czas powodzi?
Jeśli chcesz zabezpieczyć się przed zalaniem, lokalnymi podtopieniami i wodą gruntową, wybierz odpowiednie metody zabezpieczenia. Ochrona budynku przed powodzią wymaga podjęcia następujących działań:
- zamontowania zaworów zwrotnych w instalacji kanalizacyjnej;
- uszczelnienia fundamentów oraz piwnic hydroizolacją;
- zainstalowania pomp zatapialnych;
- przygotowania worków z piaskiem czy barier przeciwpowodziowych.
Dodatkowo powinieneś regularnie sprawdzać stan rynien i systemu odprowadzania wody.
Profesjonalna hydroizolacja fundamentów
W pierwszej kolejności wykonaj hydroizolację fundamentów. Polega to na położeniu warstwy izolacji poziomej na fundamenty w celu zabezpieczenia ich przed wodą gruntową oraz izolacji pionowej, aby zabezpieczyć ściany fundamentów przed wilgocią. Dobre efekty przyniesie montaż przeciwwilgociowych membran chroniących przed przenikaniem wody.
Zabezpieczenie okien piwnicznych i wejść do budynku przed powodzią i podtopieniami
Zabezpieczenie okien tuż nad poziomem gruntu, na parterze czy okien piwnicznych, to efektywny sposób na ochronę domu lub mieszkania przed powodzią. Zamontuj okna o podwyższonej odporności na działanie wody, np. PVC z uszczelkami, lub osłony przeciwpowodziowe zabezpieczające przed wniknięciem wody do środka.
Podwyższone wejście do domu – główne i dodatkowe – pozwoli zminimalizować negatywne skutki powodzi. Podnieś poziom wejścia do domu, wykonaj schody wejściowe oraz zastosuj specjalne progi przeciwpowodziowe zabezpieczające drzwi. Odporność na działanie wody zwiększysz także, gdy zamontujesz skrzydła z uszczelkami.
Systemy barier przeciwpowodziowych Grupy Pietrucha – jak profesjonalnie zabezpieczyć się przed powodzią?
Zastosowanie osłon i barier stałych to skuteczne metody przeciwdziałania skutkom powodzi. Grupa Pietrucha ma w swojej ofercie elementy systemu FloodWarden LITE, wykonane z kompozytu PVC i hybrydowych włókien ciągłych szklanych, oraz system FloodWarden PRO z aluminiowych słupów końcowych, w które wsuwane są aluminiowe poziome belki zaporowe. Systemy dopełniają uszczelki i klucze do kompresji, dzięki którym uzyskasz idealną szczelność. Oba systemy chronią przed powodzią.
Modernizacja instalacji kanalizacyjnej i odpływowej
Zawory przeciwpowodziowe to skuteczny sposób ochrony przed cofaniem się wody z instalacji kanalizacyjnej do domu. W razie zagrożenia powodziowego pompa do wody pomoże szybciej usunąć jej nadmiar z kanalizacji, odpływów czy kratek.
Długoterminowe rozwiązania ochrony przeciwpowodziowej – jak solidnie chronić dom przed zalaniem?
Już na etapie budowy domu czy kupowania działki możesz przygotować nieruchomość do ewentualnej powodzi i zadbać o wdrożenie długoterminowych rozwiązań z zakresu ochrony przed wodą.
Systemy drenażowe i odprowadzanie wody
W celu jeszcze lepszego zabezpieczenia fundamentów swojego domu zastosuj system drenażowy, który umożliwi szybsze odprowadzenia wody z terenu. Założenie rowów drenażowych pozwoli na niemal natychmiastowe wsiąkanie wody opadowej w głębsze warstwy gleby, zapobiegając gromadzenie się jej nadmiaru na działce.
Ukształtowanie terenu wokół budynku
Podniesienie poziomu działki naturalnie minimalizuje ryzyko zalania terenu. Zamów transport ziemi, piasku i żwiru, a następnie równomiernie rozłóż je na działce i kształtuj tak, aby możliwe było efektywne odprowadzanie wód deszczowych. Odpowiednie spadki terenu skierują wodę deszczową jak najdalej od budynków. Dobre efekty dają nasadzenia roślin, które pochłaniają nadmiar wody.
Koszty wdrożenia zabezpieczeń przed powodzią
Pomimo że wykonanie solidnych zabezpieczeń domu pociąga za sobą spore koszty, to zdecydowanie warto je ponieść. Zobacz, ile będzie Cię to kosztowało:
Tabela zapór przeciwpowodziowych
| Rodzaj zapory | Zastosowanie | Wymiary | Koszt |
|---|---|---|---|
| Kompozytowa bariera przeciwpowodziowa | Zabezpieczenie drzwi i posesji | 200 cm szerokości i 20 cm wysokości | 1750 zł |
| 200 cm szerokości i 60 cm wysokości | 3000 zł | ||
| 200 cm szerokości i 100 cm wysokości | 4000 zł | ||
| Zapora kompozytowa, chroniąca obiekty mieszkalne i handlowe | Ochrona m.in. drzwi, garaży | 245 cm szerokości i 100 cm wysokości | 4400 zł |
| Drzwi przeciwpowodziowe | Ochrona przeciwpowodziowa i przeciwpożarowa mieszkań, domów, lokali komercyjnych | 90 cm szerokości, 210 cm wysokości | 19 000 zł |
| Bariera przeciwpowodziowa Rapid Click | Lekka bariera, mobilna z paneli, zabezpieczająca przed wtargnięciem wody do wnętrza domu | 90 cm szerokości i 60 cm wysokości | 2800 zł |
| Bariera przeciwpowodziowa Rapid Gate | Do ochrony balkonów, drzwi tarasowych, wejść głównych | 105 cm szerokości, 60 cm wysokości | 9200 zł |
| Zabezpieczenie przeciwpowodziowe na otwór | Do okien i drzwi | Szerokość 160 cm, wysokość 20 cm | 1750 zł |
Doraźne zabezpieczenia w sytuacji zagrożenia wysokim poziomem wody
Nawet na terenach, gdzie występuje niskie ryzyko powodziowe, może dojść do zalania domów. W takich przypadkach warto zastosować doraźne zabezpieczenia w sytuacji zagrożenia. Jak chronić dom przed zalaniem, kiedy woda występuje z okolicznych rzek?
Montaż tymczasowych barier i zasuw
Możesz zastosować mobilne systemy ochrony przeciwpowodziowej, obejmujące tymczasowe osłony, które łatwo się montuje i demontuje. Przykładem są zapory wykonane z trójwarstwowej tkaniny PVC, która zapewnia wysoką wytrzymałość i odporność na uszkodzenia. Dostosowuje się do nierówności terenu, przez co stała się nowoczesną alternatywą dla worków z piaskiem.
Aby zbudować solidną zaporę o długości 30 metrów potrzebnych może być nawet kilka tysięcy worków, zgodnie z tabelą:
| Wysokość budowlanej zapory | Liczba worków |
|---|---|
| 30 cm | 600 |
| 60 cm | 2000 |
| 90 cm | 3400 |
Przygotowanie do ewakuacji przy nieuniknionym zalaniu domu
Jeśli wielka woda jest właściwie nieunikniona, trzeba zadbać o przygotowanie nieruchomości na powódź. Opracuj plan ewakuacji wraz z zestawem awaryjnym, w którym znajdą się przedmioty niezbędne do przetrwania przez pierwsze 72 godziny po katastrofie. Powinny się w nim znaleźć:
- woda do picia,
- apteczka,
- jedzenie,
- dokumenty osobiste,
- ubrania,
- pieniądze.
W celu zabezpieczenia dobytku przed zniszczeniem zadbaj o przeniesienie cennych przedmiotów na wyższe piętra budynku. Odłącz prąd, gaz i wodę, aby ograniczyć uszkodzenia instalacji.
Rozwiązania rekomendowane przez ekspertów – ubezpieczenie przed powodzią
Jeżeli na terenie, na którym znajduje się Twój dom, występuje realne zagrożenie powodzią, rozważ ubezpieczenie domu przed działaniem żywiołów, ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka zalania.Ubezpieczenie od powodzi umożliwi Ci uzyskanie odszkodowania, które pozwoli na przeprowadzenie niezbędnych remontów i napraw pozalaniu mieszkania.
