Podatek od nieruchomości – stawki i kto jest zwolniony?

Kto płaci podatek od nieruchomości?

Obowiązek opłacania podatku od nieruchomości ciąży nie tylko na właścicielach nieruchomości, lecz także użytkownikach wieczystych czy samoistnych posiadaczach, którzy mają ograniczone prawo własności do gruntu lub budynku. Nie ma przy tym znaczenia rodzaj osobowości prawnej – podatek od nieruchomości płacą zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, jak i spółki nieposiadające osobowości prawnej. Podatek zapłacą również tzw. posiadacze zależni nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa lub gminy. W tym przypadku podatnik nie musi posiadać tytułu prawnego do nieruchomości, gdyż podatkiem objęty jest na mocy umowy zawartej z właścicielem nieruchomości.

Co w sytuacji, gdy dana nieruchomość stanowi współwłasność? Zgodnie z obowiązującym prawem, obowiązek opłacania podatku ciąży wówczas solidarnie na wszystkich współwłaścicielach. Wielkość zobowiązania zależy tu np. od udziałów w prawie własności. Z podatku od nieruchomości zostały wyłączone niektóre kategorie podmiotów. Nie zapłacą go np. stowarzyszenia lub organizacje pożytku publicznego, o ile wykorzystują dany budynek zgodnie ze swoją działalnością statutową.

Co jest objęte opodatkowaniem?

Opodatkowaniem objęta jest nieruchomość, a zatem grunt oraz znajdujący się na nim budynek, zarówno o przeznaczeniu mieszkalnym, jak i gospodarczym. Należy jednak zauważyć, że z opodatkowania wyłączone są pewne kategorie nieruchomości. Należą do nich np.:

• użytki rolne i grunty leśne, z wyjątkiem tych, które są wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej,
• siedziby ambasad, konsulatów itp.,
• grunty znajdujące się pod wodami płynącymi i kanałami żeglownymi,
• nieruchomości, które są wykorzystywane przez jednostki samorządu terytorialnego,
• grunty pod drogami publicznymi.

Podstawę opodatkowania stanowi:

• w przypadku gruntów – powierzchnia,
• w przypadku budynków – powierzchnia użytkowa.

Należy jednak zauważyć, że to, jaka powierzchnia zostanie zaliczona do powierzchni użytkowej, zależy od jej wysokości. Wraz z tym:

• powyżej 2,2 m do powierzchni użytkowej zalicza się całą powierzchnię lokalu,
• od 1,4 m do 2,2 m do powierzchni użytkowej zalicza się 50% powierzchni lokalu,
• poniżej 1,4 m podatku nie nalicza się.

Podatek od nieruchomości jest ustalany na mocy decyzji organu podatkowego, a zatem wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Wysokość zobowiązania jest obliczana na podstawie deklaracji złożonej przez podatnika. Kiedy należy opłacić podatek od nieruchomości? Co do zasady, zobowiązanie można opłacić jednorazowo lub w ratach płatnych do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego.

Podatek od nieruchomości – ile wynosi?

Stawki podatku od nieruchomości przyjęte na dany rok podatkowy ustala rada gminy w drodze uchwały. To dlatego inna stawka podatku od nieruchomości będzie obowiązywała w Łodzi, inna w Krakowie, a jeszcze inna w Gdyni. Trzeba jednak zauważyć, że każdego roku Minister Finansów publikuje maksymalne stawki podatku od nieruchomości, których nie można przekraczać. W 2020 r. ustalono następujące limity stawek podatkowych dla gruntów:

• 1,34 zł za 1m2  powierzchni gruntu wykorzystywanego w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, 
• 6,66 zł za 1 ha w przypadku gruntów pod wodami powierzchniowymi,
• 0,5 zł za 1m2 w przypadku pozostałych gruntów.

Z kolei dla budynków (lub ich części) przyjęte w 2020 r. limity stawek podatku od nieruchomości wynoszą:

• 1,15 zł za 1m2 powierzchni użytkowej w lokalu mieszkalnym,
• 33,1 zł za 1m2 powierzchni użytkowej wykorzystywanej w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W przypadku budowli w budowie stawka podatku nie może przekraczać 2% ich wartości. W tym miejscu warto zauważyć, że zwiększenie wartości początkowej budowli (np. w wyniku jej przebudowy czy modernizacji) ma wpływ na wysokość podatku, gdyż zwiększa podstawę opodatkowania. Na wzrost podstawy nie mają natomiast wpływu inne wydatki związane z nieruchomością, takie jak np. ubezpieczenie domu w budowie.

Od budynku gospodarczego również należy zapłacić podatek. Warto zauważyć, że wysokość opodatkowania będzie zależała od tego, jakie jest jego przeznaczenie, gdyż budynki gospodarcze wykorzystane w związku z działalnością rolniczą objęte są niższą stawką.

Podatek od nieruchomości a działalność gospodarcza

Omówienie tej kwestii wymaga osobnego akapitu. Co do zasady, prowadzenie działalności gospodarczej wpływa na wzrost stawki podatku od nieruchomości. Występują tu jednak pewne wyjątki. Dotyczą osób, które prowadzą działalność we własnym domu lub mieszkaniu. Jeśli przedsiębiorca wykorzystuje pomieszczenie także do celów prywatnych, to wówczas obowiązuje stawka podatkowa dla lokalu o przeznaczeniu mieszkalnym. Jeśli natomiast w nieruchomości wydzieli pomieszczenie w całości przeznaczone pod działalność gospodarczą, to wówczas stawka podatku wzrasta.

Podatek od nieruchomości – czy spodziewać się kolejnych wzrostów?

Analitycy rynku szacują, że stawki podatku od nieruchomości mogą pójść w górę. W 2024 r. najwyższe możliwe stawki obowiązywały już w większości miast wojewódzkich - Warszawie, Gdańsku, Lublinie, Wrocławiu, Szczecinie, Bydgoszczy, Łodzi, Poznaniu, Wrocławiu, Białymstoku, Katowicach, Krakowie, Olsztynie i Rzeszowie. Podwyżki podatku nie ominęły również mieszkańców mniejszych miejscowości. W niektórych miastach w ciągu ostatniej dekady stawki podatku od nieruchomości wzrosły o połowę. Gdzie szukać informacji na temat podatku od nieruchomości? Najlepiej skontaktować się z pracownikiem wydziału podatków i opłat lokalnych w urzędzie gminy lub też sprawdź stawki podatku na stronie internetowej urzędu.