Ekoturystyka – na czym polega i jak się rozwija turystyka ekologiczna w Polsce i na świecie?
Zanieczyszczenia środowiska, efekt cieplarniany, zmiany klimatyczne, wyczerpywanie złóż naturalnych czy wszechobecna dziura ozonowa – to tylko niektóre z zagrożeń dla środowiska. Człowiek powinien uczynić wszystko, by żyć w zgodzie z przyrodą i ją chronić. Jak to zrobić? Jednym ze sposobów jest uprawianie ekoturystyki w miejsce tradycyjnego podróżowania. Na czym to polega?
Czym jest ekoturystyka? Kim jest ekoturysta?
Ekolodzy i wszystkie osoby, które dobro naszej planety stawiają bardzo wysoko wśród życiowych priorytetów, hołdują zasadom ekologicznego podróżowania. Ekoturystyka rozwija się już od wielu lat jako zrównoważona forma wypoczynku. Nie jest ona jedynie modnym trendem, ale powoli staje się koniecznością.
Mianem tym określa się turystykę z poszanowaniem środowiska. Dlatego mówi się często nie tylko o ekoturystyce, ale także o turystyce zielonej lub łagodnej. Jest ona przeciwieństwem turystyki masowej, przyczyniającej się do wzrostu zanieczyszczeń wód, powietrza i ziemi. Celem rozwoju ekoturystyki jest dbanie o zachowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju zasobów i walorów turystycznych.
Mówiąc wprost, turystyka ekologiczna pozwala na obcowanie z dziką naturą, ale i poznawanie kultury różnych krajów, ale przy minimalizowaniu niekorzystnego wpływu na środowisko. Ekoturysta tak planuje wyjazdy krajowe i zagraniczne, by pozostawić po sobie jak najmniejszy ślad węglowy. Oznacza to między innymi rezygnację z podróży samochodem albo ograniczenie ich do niezbędnego minimum. W zamian za to zwiedzanie zgodnie z ideą ekoturystyki skupia się na dogłębnym poznawaniu miejsc, w których się jest, zwłaszcza mało uczęszczanych przez turystów.
Zamiast zastanawiać się: gdzie na wakacje samochodem - do Chorwacji, Włoch, a może dalekiej Hiszpanii, ekoturysta woli wyruszać rowerem pod miasto i w duchu poszanowania przyrody odkrywać lokalne tradycje i dziedzictwo kulturowe. Założenia te realizuje poprzez niewywieranie wpływu na naturalne i społeczne czynniki kształtujące tożsamość miejsca, które odwiedza.
U podstaw ekoturystyki leży rezygnacja z pojazdów mechanicznych transportu osobistego, w tym samochodów i motocykli. Lepiej wybrać pociąg lub autobus, które są w stanie za jednym razem przewieźć kilkadziesiąt czy kilkaset osób, a najlepiej rower.
Jak podróżować w duchu turystyki ekologicznej? Formy podróżowania przyjazne środowisku
Jeśli i Ty chcesz podróżować i zarazem chronić środowisko naturalne, możesz rozpocząć planowanie ekoturystycznych wyjazdów. Warto przy tym na każdym kroku dążyć do ograniczenia swojego wpływu na funkcjonowanie odwiedzanego regionu do minimum. Ważne jest, by skupić się na kontakcie z naturą i na poznawaniu walorów przyrodniczych i kulturowych.
Istnieją różne rodzaje ekoturystyki. To właściwie każda forma podróżowania organizowana w zrównoważony sposób. Z programu takich wyjazdów usuwa się wszelkie komercyjne atrakcje. Wśród typów turystyki zielonej można wymienić:
- wędrówki szlakami górskimi,
- agroturystykę (wypoczynek w gospodarstwie rolnym, z wypoczynkiem aktywnym i dogłębnym zwiedzaniem obszarów lokalnie atrakcyjnych o walorach krajobrazowych),
- turystykę specjalistyczną, ukierunkowana na badanie przyrody, historii i kultury danego miejsca czy regionu.
Ekoturystyka w Polsce - rodzima turystyka zrównoważona
Przykładem dobrze rozwijającej się ekoturystyki w Polsce są wycieczki w góry, na Mazury czy nad morze. Jeśli jedziesz w Tatry, to zamiast korzystać z fasiągów (zaprzęgów konnych) w drodze do Morskiego Oka, wybierzesz się tam pieszo. Nie będziesz jeździł dorożką na Krupówkach, ale wybierzesz mniej znane szlaki w górach. Zamiast jeść posiłki w drogich restauracjach w Zakopanem, postawisz na obiady domowe u gospodarza, gdzie wykupisz nocleg. Ekoturysta nie zbacza z wyznaczonych szlaków w górach, ponieważ to ingerencja w naturę, która może jej po prostu zaszkodzić.
Nad morzem spędzisz kilka dni na dzikich plażach, zamiast na gofrach na promenadzie w Mielnie czy w Łebie. Będziesz jeździł rowerem po Mierzei Wiślanej, zamiast codziennie wybierać się na Hel własnym samochodem. Popularyzacja wycieczek rowerowych zawsze jest dobrym pomysłem, z uwagi na ochronę środowiska z uwagi na brak emisji spalin. Aktywne formy spędzania wolnego czasu to nie tylko kwestia ekologii, ale również sprzyjania utrzymaniu kondycji zdrowotnej.
Możesz też pojechać pod namiot na Mazury, rozbijając camping w miejscu wyznaczonym do biwakowania, pływać łódką po jeziorach, własnoręcznie wiosłując i nie zanieczyszczając wody spalinami z motorówek czy innych spalinowych środków transportu.
Ekoturystyka na świecie
Ideologia ekoturystyki została zapoczątkowana w 1965 roku w dalekim Meksyku przez ekologa Nicolasa Hetzera. Określił on podstawowe założenia zielonej turystyki:
- maksymalizacja poszanowania kultury lokalnej i zysków,
- minimalizacja wpływu na środowisko,
- maksymalizacja przyjemności płynącej z wypoczynku i wyjazdów.
Zielona turystyka rozwijana jest w wielu zakątkach świata. Jej pojęcie zostało zdefiniowane podczas konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Sztokholmie w 1972 roku. Założenia turystyki zrównoważonej powstały w 1992 roku w czasie Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro. Taka turystyka powinna sprzyjać ograniczaniu negatywnego wpływu na lokalną przyrodę i społeczności.
Ekoturystyka nie oznacza konieczności całkowitej rezygnacji z podróżowania za granicę, choć latanie samolotem powoduje pozostawianie ogromnego śladu węglowego i tym samym szkodę dla środowiska. Z drugiej strony ten środek transportu podobnie jak pociąg przewozi na raz wiele osób, przez co dyskusyjne jest zrezygnowanie z lotniczego ruchu turystycznego.
Za granicą ekoturystyka rozwija się w różnych kierunkach. Np. w USA, w Arizonie turyści mogą wziąć udział w wycieczkach konnych, w krajach afrykańskich jeździć na safari czy obserwować ptaki w rezerwatach, a w Meksyku – obserwować wieloryby.
Połączenie działalności turystycznej z celami ochrony środowiska naturalnego owocuje rozwojem turystyki jako takiej, z poszanowaniem lokalnej społeczności, walorów obrazowych danego obszaru, oraz przyczynia się do ochrony środowiska.