Wiza humanitarna – jak ją uzyskać Ile kosztuje Czy cudzoziemiec z Białorusi uzyskuje na jej podstawie zezwolenie na pobyt czasowy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej

Co to jest pobyt ze względów humanitarnych?

Pobyt ze względów humanitarnych dotyczy cudzoziemców, którzy mają ważne powody uniemożliwiające im powrót do kraju ojczystego. Definicja pobytu humanitarnego wskazuje także, że jest to forma ochrony międzynarodowej, która może być udzielona osobom niekwalifikującym się do nadania statusu uchodźcy. Jednocześnie chodzi o osoby niemogące powrócić do swojego kraju, ponieważ zagrożone byłoby ich prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego w rozumieniu przepisów:

• Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 roku.
• Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku.

Cudzoziemiec może ubiegać się o wydanie wizy humanitarnej, jeżeli istnieje ryzyko, że zostanie:

• poddany torturom,
• poddany poniżającemu traktowaniu,
• ukarany bez podstawy prawnej,
• zmuszony do pracy,
• pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego.

Czym jest wiza humanitarna?

Wiza humanitarna jest specjalnym rodzajem wizy, która jednocześnie stanowi zezwolenie na pobyt czasowy. Jak już wyjaśniliśmy, jest wydawana obcokrajowcom, którzy z uwagi na określone względy nie mogą wyjechać i bezpiecznie wrócić do swojej ojczyzny lub pierwotnego miejsca zamieszkania.

Nie tylko w Polsce, ale i w wielu innych krajach na całym świecie, możliwe jest złożenie wniosku o taką wizę. Przykładowo, w USA jest zwolnienie humanitarne – humanitarian parole, które umożliwia wjazd do tego kraju w sytuacjach nadzwyczajnych. Zanim dana osoba wybierze się w podróż do USA, a potrzebuje pomocy, powinna sprawdzić warunki udzielania. Jak wyjechać do USA na zasadach pobytu humanitarnego? Obywatele krajów, którzy są zagrożeni różnymi represjami, mogą przybyć tam i pozostać nawet przez 2 lata. Muszą jednak mieć w Stanach Zjednoczonych kogoś, kto zapewni im wsparcie.

Komu wydawane są przez Polskę wizy humanitarne? Cudzoziemcy z szansą na wizę

W Rzeczypospolitej Polskiej wizy humanitarne zaczęły być wydawane stosunkowo niedawno, bo dopiero w 2020 roku. Na ogół trafiają one do obywateli Białorusi, którzy nie mogą wrócić do kraju z uwagi na wyrażany przez nich sprzeciw wobec reżimu. Taki powrót wiązałby się z wysokim ryzykiem represji.

Od 24 lutego 2022 roku, czyli momentu wybuchu wojny na Ukrainie, o wizę humanitarną ubiegać się mogą Ukraińcy, w szczególności wszyscy ci, którzy zamieszkują terytoria zajęte przez żołnierzy rosyjskich.

O wizę humanitarną mogą wnioskować obywatele innych państw posiadający dotychczas wizę krajową – typu D. Zgody na pobyt ze względów humanitarnych udziela straż graniczna. Najpierw jednak przeprowadza postępowanie w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu.

Czy obywatel Białorusi z wizą humanitarną może wykonywać pracę na terenie RP bez pozwolenia?

Na mocy wydanej wizy humanitarnej obywatel Białorusi lub inny cudzoziemiec może legalnie przebywać na terenie Polski, ale czy taka wiza jest jednoznaczna z tym, że może wykonywać w naszym kraju pracę? Tak, może podjąć zatrudnienie bez dodatkowych zezwoleń.

Jak ubiegać się o wizę humanitarną?

W celu uzyskania wizy humanitarnej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej należy złożyć odpowiedni wniosek – formularz o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w Polsce w celach humanitarnych. Dołącza się do niego dokumenty:

• 4 aktualne fotografie,
• kopię ważnego dokumentu podróży, zwykle paszportu,
• potwierdzenie nabycia ubezpieczenia zdrowotnego na okres pobytu w Polsce,
• pisemną deklarację chęci uzyskania wizy do Polski.

Wniosek wraz z wymaganymi dokumentami składa się w konsulacie lub w jednym z punktów naboru wniosków wizowych. Konsulat powinien rozpatrzyć niezwłocznie prośbę o wydanie dokumentu.

Ubiegając się o wizę humanitarną w Polsce, trzeba mieć wykupione ubezpieczenie. Może być to ubezpieczenie turystyczne, które będzie obejmowało pokrycie kosztów leczenia czy transportu medycznego, ale także rozszerzone warianty oferowane. Np. w UNIQA można kupić ochronę obejmującą ubezpieczenie assistance za granicą czy odszkodowanie za odwołany lot.

Kiedy nie ma możliwości uzyskania wizy humanitarnej?

Istnieją pewne okoliczności wykluczające możliwość uzyskania wizy humanitarnej. Nie wydaje się jej w niektórych, uzasadnionych przypadkach, które zostały wyszczególnione w art. 349 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku (ustawa o cudzoziemcach).
Zasadniczo, nie wydaje się wizy humanitarnej, jeśli istnieją poważne podejrzenia, że wnioskujący:

• „popełnił zbrodnię przeciwko pokojowi, zbrodnię wojenną lub zbrodnię przeciwko ludzkości, w rozumieniu prawa międzynarodowego, lub
• jest winny działań sprzecznych z celami i zasadami Narodów Zjednoczonych określonymi w Preambule i art. 1 i 2 Karty Narodów Zjednoczonych, lub
• popełnił na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zbrodnię lub popełnił poza tym terytorium czyn, który jest zbrodnią według prawa polskiego, lub
• stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, lub
• podżegał albo w inny sposób brał udział w popełnieniu zbrodni lub czynów, o których mowa w pkt 1–3.”

Wiza nie zostanie wydana, jeśli cudzoziemiec jeszcze przed przyjazdem na terytorium RP popełnił czyn, który według prawa polskiego jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności. Wówczas polskie służby mogą odmówić udzielenia zgody na pobyt takiej osoby ze względów humanitarnych, jeśli opuściła ona swój kraj pochodzenia wyłącznie po to, aby uniknąć kary.

Jak długo ważna jest wiza humanitarna?

Okres ważności zgody na pobyt humanitarny wynosi jeden rok. Każde pozwolenie czasowe, w tym również wiza humanitarna, może zostać cofnięte. Dzieje się tak np. w przypadku ustania okoliczności udzielenia zgody czy zaistnienia okoliczności uzasadniających odmowę wydania zezwolenia, które powstały po wydaniu już pozytywnej decyzji. Zgoda ulegnie cofnięciu, jeśli okaże się, że wnioskodawca zataił kluczowe do wydania zgody informacje i dokumenty lub je sfałszował.